Πριν προχωρήσω στην ανάπτυξη αυτού του σημαντικότατου θέ­ματος, θεωρώ σημαντικό να κάνω μία πολύ σύντομη εισαγωγή, ή καλύ­τερα εκτίμηση, η οποία είμαι σίγουρος ότι θα συναντήσει και τη δική σας ταυτότητα απόψεων.

 

Η Αιμοδοσία είναι μία από τις πιο σημαντικές εκφράσεις πολιτισμού, έμπρακτης συμπαράστασης και αγάπης προς το γνωστό ή άγνωστο συνάνθρωπό μας, που ανήμπορος κινδυνεύει. Είναι μια πράξη προσφοράς χωρίς κανένα αντάλλαγμα, μια πράξη που σώζει ζωές, μια δωρεά στην ουσία χωρίς κανένα κόστος γι΄αυτόν που την προ­σφέρει, διατηρώντας ταυτόχρονα την ύψιστη σημασία της αλλη­λεγγύης και το καθήκον της υπέρτατης κοινωνικής προσφοράς.

Ενός στοιχείου, δηλαδή του αίματος, το οποίο μόνο έτσι μπορεί να εξασφαλιστεί, επειδή δεν μπορεί να παραχθεί στο εργαστήριο. Χωρίς υλική αξία, και έτσι πρέπει να θεωρείται, αλλά όπως είπα πιο πάνω, πολύ μεγάλης ηθικής αξίας και πράξη αλληλεγγύης προς τον συνάνθρω­πό μας και σε τελική ανάλυση, προσφοράς σε μας τους ίδιους.

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

Αιμοδοσία, δηλαδή από το Αίμα+δίδω, ουσιαστικά σημαίνει την προσφο­ρά αίματος από άνθρωπο (αιμοδότη) σε άνθρωπο (αιμολήπτη), με την μετάγγιση.

Αιμοδοσία είναι σύνθετος ορισμός και μπορεί να σημαίνει πολλά πράγματα. Μπορεί να σημαίνει «το σύνολο των τεχνικών και μεθοδολο­γιών, για την επίτευξη της ανωτέρω πράξε­ως», ή την «αντίστοιχη ιατρική ενασχόληση «, ή ακόμη τον «συγκεκριμένο χώρο δημόσιου νοσοκομείου, όπου επιτελούνται οι ανωτέρω πράξεις», όπως επίσης μπορεί να σημαίνει και την οργάνωση της αρμόδιας υπηρεσίας νοσοκομείου ή και υπουργείου.

Το πολυσύνθετο του ορισμού λοιπόν, επιβεβαιώνει τον σημαντι­κότατο, κομβικό ρόλο της αιμοδοσίας.

Αναφέρεται η σημασία του αίματος από τα αρχαία χρόνια. Ο Αριστοτέλης στο έργο περί ψυχής αναφέρει «Αίμα φάσκουσι τινές την ψυχήν». Δηλαδή ορισμένοι ταυτίζανε το αίμα με την ψυχή. Τέτοια ήταν η σπουδαιότητα που του απέδιδαν.

Η πρώτη περιγραφή τεχνικής της μετάγγισης έγινε το 1615, από τον Γερμανό Libanius Andrea, και οι πρώτες μεταγγίσεις έγιναν το 1628 από τον ιατρό Jean de Colle, το 1650 από τον Don Robert Descabets και το 1818 από τον ΄Αγγλο μαιευτήρα, J.Blundell.

Στην Ελλάδα οι πρώτες μεταγγίσεις έγιναν το 1916 και 1919 από τον καθηγητή Σπύρο Οικονόμου. Το 1952 πρωτοεμφανίστηκε στη χώρα μας διάθεση κρατικής πρωτοβουλίας για ίδρυση Εθνικής Υπηρεσίας Αιμοδοσίας. Το 1979 επί Σπύρου Δοξιάδη, Υπουργού Υγείας, απαγο­ρεύονται και κλείνουν οι ιδιωτικές τράπεζες αίματος. Τότε ιδρύονται οι πρώτοι σύλλογοι αιμοδοτών στην Πάτρα, Ξάνθη και Μεσολόγγι.

Και τώρα λίγες Σημειώσεις σχετικά με την εθελοντική αιμοδοσία.

Το αίμα είναι κοινωνικό αγαθό , συνεπώς η διαδικασία προσπο­ρισμού του, εξασφάλισής του, δεν μπορεί παρά να καθορίζεται με κοι­νωνικούς και όχι με οικονομικούς όρους.

Η αυτάρκεια αίματος επομένως πρέπει να επιτυγχάνεται μόνο μέσω εθελοντικής αιμοδοσίας. Σύμφωνα με το Συμβούλιο της Ευρώπης, πράξη αιμοδοσίας θεωρείται εθελοντική και μη αμοιβομένη, όταν το άτομο προσφέρει το αίμα του και τα συστατικά αυτού με ελεύθερη βούληση και με προσωπική θέληση, χωρίς να λαμβάνει για την προσφο­ρά του αυτή, καμία πληρωμή , όχι μόνο υπό τη μορφή χρήματος αλλά και οποιαδήποτε άλλη μορφή δυναμένη να θεωρηθεί ως υποκατάστατο χρήματος.

Για την απόλυτη και ακριβή οριοθέτησή της απαιτείται η εκπλή­ρωση του εξής τριπτύχου:

1-εθελοντικός χαρακτήρας

2-αυθόρμητη και ανώνυμη προσφορά

3-απουσία ανταποδοτικότητας.

Οι Υπηρεσίες Αιμοδοσίας πρέπει να στηρίζονται αποκλειστικά και μόνο στην Εθελοντική Αιμοδοσία.

Ο εθελοντής αιμοδότης είναι εφοδιασμένος με ειδική κάρτα και δικαι­ούται ιατρικής φροντί­δας και εργαστηριακού ελέγχου, όταν χρειαστεί.

Η συλλογική δράση των Εθελοντών Αιμοδοτών υλοποιείται μέσα από τους Συλλόγους Εθελοντών Αιμοδοτών, των οποίων η προσφορά είναι αναντικατάστατα σημαντική και διπλή: ΄Αμεση συμμετοχή στην εξεύρεση αίματος και προτροπή των δυνητικών αιμοδοτών σε τακτικούς, εθελοντές αιμοδότες.

Η Εθελοντική Αιμοδοσία είναι πράξη κοινωνικής αλληλεγ­γύης, εξημερώνει τα ήθη, αναδεικνυόμενη ως η υπέρτατη πράξη φιλαληλείας, ανθρωπιάς και αγάπης.

ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΩ ΑΙΜΟΔΟΤΗΣ

 

Οι ετήσιες ανάγκες αίματος στην Ελλάδα είναι περίπου 600.000 μονάδες.

• Σε κάθε 10 νοσοκομειακούς αρρώστους, οι δύο χρειάζονται μετάγγιση αίματος.

• Για να σωθεί ένας βαρειά τραυματισμένος χρειάζεται 10 μέχρι και 40 μονάδες αίματος.

• Για τους 3.500 πάσχοντες από Μεσογειακή αναιμία είναι απαραίτητες οι συχνές μεταγγίσεις. Για κάθε έναν από αυτούς που στην πλειοψηφία τους είναι παιδιά, χρειάζονται τουλάχι­στον 30 μονάδες αίματος το χρόνο.

• Για εγχειρήσεις καρδιάς, ρήξη μήτρας, βαριά γαστρορραγία κλπ. η ανάγκη για κάθε άρρωστο μπορεί να υπερβείι τις 10 μονάδες.

• Για όσους πάσχουν από διάφορες αιματολογικές ασθένειες π.χ. αιμορροφιλία και άλλες, οι μεταγγίσεις αποτελούν τη γέφυρα με τη ζωή.

• Για κάθε άρρωστο με λευχαιμία υπολογίζονται πάνω από 50 μονάδες αίματος ή αιμοπεταλίων.

• Σε ορισμένες εγκύους που παρουσιάζουν προβλήματα κατά τον τοκετό, το αίμα σώζει τη ζωή της μητέρας και του παιδιού.

• Στη χώρα μας υπάρχουν 3.500 νεφροπαθείς οι οποίοι χρειάζο­νται 2 φιάλες αίμα ο καθένας το μήνα.

• Σε ογκολογικούς ασθενείς, δηλαδή τους πάσχοντες από καρκίνο, που κάνουν χημειοθεραπείες οι μεταγγίσεις αποτε­λούν ελπίδα ζωής.

Για να καλυφθούν οι ανάγκες σε πλάσματα και παράγωγα πλάσματος στην Ελλάδα, κάθε χρόνο, όπως ανέφερα πιο πάνω, χρειαζόμαστε 600.000 μονάδες αίματος, από τις οποίες το 40% καλύπτεται από τους εθελοντές αιμοδότες, το 50% από το συγγενικό περιβάλλον και το 5% από τις ΄Ενοπλες Δυνάμεις.

Για να καλύψουμε τις ανάγκες μας σαν Χώρα, θέλω να σημειώσω, και προσέξτε το αυτό, ότι εισάγουμε αίμα από την Ελβετία πληρώνοντας εκατομμύρια ευρώ.

ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΜΟΛΥΝΣΗΣ ΤΟΥ ΑΙΜΟΔΟΤΟΥ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ

Πρέπει ο καθένας από εμάς, που πληρεί τις προϋποθέσεις, δηλα­δή ηλικία, κατάσταση υγείας, όπως απουσία στεφανιαίας νόσου κλπ. πρέπει να γίνει εθελοντής αιμοδότης.

 

Από πότε; Πόσο συχνά;

Κάθε υγιής άνδρας ή γυναίκα ηλικίας 17-65 ετών, μπορεί άφοβα να δίνει αίμα 3-4 φορές το χρόνο.

Ο όγκος αίματος που προσφέρει ο αιμοδότης, (400-500 κυβ.­χιλιοστά ) από τα 5 λίτρα που διαθέτει ο κάθε ενήλικος άνδρας ή γυναίκα), αποκαθίσταται αμέσως από τον οργανισμό, περίπου μέσα σε 10 λεπτά της ώρας. Από τις 20 μονάδες που έχουμε δηλαδή προσφέ­ρουμε τη μία. Το πλάσμα του αίματος αναπαράγεται σε 24 ώρες και τα ερυθρά αιμοσφαίρια σε ένα περίπου μήνα. Ο ελάχιστος χρόνος μεταξύ αιμοδο­σιών είναι 2 μήνες.

Πολλοί διερωτώνται αν το να δώσουμε αίμα εγκυμονεί κινδύνους.

Η αιμοδοσία είναι τελείως ακίνδυνη.

Η διάρκεια αιμοδοσίας είναι 10 λεπτά αλλά η όλη διαδικασία απαιτεί 20-30 λεπτά.

Εκτός απ΄όλα αυτά πρέπει όλοι μας να συνειδητο­ποιήσουμε πως κανέ­να φάρμακο δεν αντικαθιστά το αίμα ή το πλάσμα που χρειάζεται ο ασθενής.

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΙ Ο ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΑΙΜΟΔΟΤΗΣ.

Η λήψη ποσότητας αίματος από ένα άτομο με σκοπό τη μετάγγισή του σε ασθενή, είναι μία ιατρική πράξη που για τη διεξαγωγή της πρέπει να τηρούνται αυστηρά ιατρικά κριτήρια.

Προκειμένου να χαρακτηρισθεί ένα άτομο κατάλληλο για αιμοδό­τηση, πρέπει η υπηρεσία αιμοδοσίας να προβεί στην λήψη λεπτομερούς ιατρικού ιστορικού και σε μία σύντομη κλινική και εργαστηριακή εξέταση του ατόμου.

Για τη σωστή επιλογή αιμοδοτών, η εθελοντική προσφορά αίματος διευκολύνει κατά πολύ τα πράγματα. Αντίθετα, όταν η αιμοδοσία γίνεται με κίνητρο την ανταμοιβή, το στοιχείο του ιστορικού υποκαθίσταται, αλ­λοιώνεται, δηλαδή παραποιείται, και η αιμοδοσία μπορεί να αποβεί επι­κίνδυνη.

Αφού κριθεί από τον γιατρό κατάλληλος ο αιμοδότης, τότε οδηγεί­ται στην αιμοληψία. Η όλη διαδικασία που ακολουθεί είναι ανώδυνη και τελείως ακίνδυνη . Ανώδυνη γιατί ο στιγμιαίος πόνος που αισθάνεται ο αιμοδότης δεν είναι μεγαλύτερος από το τρύπημα μιάς κοινής βελόνας. Τελείως ακίνδυνη γιατί όλα τα υλικά που χρησιμοποιούνται σε όλες τις αιμοδοσίες είναι αυστηρά μιάς χρήσεως, και ακολουθούν συστήματα που βασίζονται στα Διεθνή Πρότυπα.

Το αίμα των αιμοδοτών που συλλέγεται εξετάζεται σχολαστικά για αρρώστιες, οι οποίες είτε υπάρχουν και αγνοούνται, είτε τις έχει περάσει ο αιμοδότης χωρίς να το έχει αντιληφθεί. Αυτές όπως είπαμε είναι: Η ηπατίτιδα Β, η ηπατίτιδα C, η σύφιλη και το AIDS. Σε περίπτωση που διαπιστωθεί οτιδήποτε, το αίμα απορρίπτεται και καταστρέφεται, ενώ ειδοποιείται ο αιμοδότης για να κάνει τις εξετάσεις που πρέπει.

Διάφορα νοσήματα ή παθολογικές καταστάσεις απαγορεύουν οριστικά ή προσωρινά την αιμοδοσία, από το φόβο μήπως επιβαρυνθεί η κα­τάσταση υγείας του αιμοδότη, ή μήπως μεταβιβαστεί με την μετάγγιση ένα λοιμώδες νόσημα στον λήπτη, όπως οι ηπατίτιδες και η ελονοσία.

Σοβαρές αλλεργικές καταστάσεις απαγορεύουν την αιμοδοσία.

Εποχικές αλλεργικές καταστάσεις και λήψη αντιαλεργικών φαρμά­κων απαγορεύουν προσωρινά μόνο την αιμοληψία.

Εάν ο αιμοδότης παίρνει φάρμακα, η απόφαση για την πραγματο­ποίηση αιμοληψίας, αφήνεται στην κρίση του γιατρού της αιμοδοσίας.

Οι έγκυες γυναίκες δεν επιτρέπεται να δώσουν αίμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και τουλάχιστον έξ μήνες μετά τον τοκετό.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΥΣ ΔΙΔΟΝΤΑΙ ΟΙ ΕΞΗΣ ΟΔΗ­ΓΙΕΣ.

1)Αποφυγή αιμοδοσίας επί 3 εβδομάδες μετά τα εμβόλια ιλαράς, παρω­τίτιδας, κίτρινου πυρετού και πολυομυελίτιδας.

2) Η αιμοδοσία είναι δυνατή 24 ώρες μετά τα παρακάτω εμβόλια, εφόσον βέβαια ο υποψήφιος αιμοδότης δεν έχει συμπτώματα: τετάνου, τυφοειδούς πυρετού, παρατύφων, χολέρας, διφθερίτιδας, γρίππης και πανώλης.

3) Οι τοξικομανείς και αλκοολικοί δεν πρέπει να δίνουν αίμα.

4)΄Ατομα που είναι φορείς του στίγματος της μεσογειακής ή της δρεπα­νοκυτταρικής αναιμίας και αν έχουν ελαφρές διαταραχές των ενζύ­μων των ερυθροκυττάρων (ανεπάρκεια G-6PD), δηλαδή αυτό που είναι γνω­στό ως έλλειψη ενζύμου, μπορούν να αιμοδοτήσουν εφόσον το επίπεδο της αιμοσφαιρίνης τους είναι άνω των 12 γραμμαρίων ανά 10 τόλιτρο. Αυτό διαπίστώνεται αμέσως, επί τόπου, αφού για όλους ανεξαιρέτως τους αιμοδότες γίνεται ο έλεγχος του αιματοκρίτη με τη μέτρηση της αιμοσφαιρίνης, κατά την προσέλευσή τους την ώρα που είναι να δώσουν αίμα.

Και τώρα λίγες συμβουλές.

1. Το προηγούμενο βράδυ από την αιμοδοσία, ο αιμοδότης να έχει κοιμηθεί καλά και να αποφύγει την κατανάλωση οινοπνευ­μα­τωδών ποτών.

2. Πρίν την αομοδοσία να έχει προηγηθεί ελαφρύ γεύμα.

 

Μετά την αιμοληψία

3. Ο αιμοδότης να πάρει την τροφή που του προσφέρεται.

4. Να μην αποχωρήσει από το χώρο αιμοληψίας πριν του το επι­τρέψει το υπεύθυνο προσωπικό.

5. Να μη καπνίσει τις επόμενες 2 ώρες.

6. Το επόμενο γεύμα από το χρόνο της αιμοληψίας να είναι καλό.

7. Μην οδηγήσετε για 2 ώρες.

8. Πιείτε περισσότερα υγρά από ότι συνήθως, τις 4 επόμενες ώρες.

9. Μη πιείτε οινοπνευματώδη παρά μετά 6 ώρες και αφού πάρετε το κανονικό σας γεύμα.

10. Αν αιμορραγήσει το σημείο φλεβοκεντήσεως, σηκώστε ψηλά το χέρι σας και πιέστε το σημείο εκείνο.

11. Βγάλτε το λευκοπλάστ ή τον επίδεσμο από το χέρι σας μετά από 3 ώρες.

12. Αν αισθανθείτε ζάλη, ξαπλώστε ή καθίστε κάτω με το κεφάλι ανά­μεσα στα γόνατά σας.

13. Μπορείτε να ξαναπροσφέρετε αίμα μετά από 3 μήνες.

14. Μπορείτε άφοβα και εντελώς ακίνδυνα να δίνετε αίμα 3-4 φορές το χρόνο.

Η μόνη ελπίδα να αποκτήσουμε Εθνική επάρκεια σε αίμα, είναι να αποκτήσει ο Ελληνικός πληθυσμός συνείδηση εθελοντή αιμοδότη και να αιμοδοτεί σε συστηματική βάση. Κάθε υγιής άνδρας ή γυναίκα 18 με 62 έως και 65 ετών, μπορεί, όπως είπαμε άφοβα να δίνει αίμα 3-4 φορές το χρόνο.

Η Αιμοδοσία μειώνει τις πιθανότητες για καρδιακές παθήσεις και καρκίνο.

 

Δώστε αίμα για να ζήσετε περισσότερο!

Η αιμοδοσία δεν σώζει μόνο τις ζωές των συνανθρώπων μας, αλλά και τις δικές μας, ιδιαιτέρως εάν ανήκουμε στο λεγόμενο «ισχυρό φύλο». Οι άνδρες που προσφέρουν το αίμα τους τουλάχιστον 3 φορές το χρόνο, μειώνουν κατά 50% τις πιθανότητες να προσβληθούν καρδιακή από πάθηση, ενώ παράλληλα μειώνουν κατά 40% και το ενδεχόμενο να προσβληθούν από καρκίνο. Αυτό αναφέρει σε πρωτοσέλιδο δημοσίευμά της η Αυστραλιανή εφημερίδα Sunday Herald Sun, στηριζόμενη σε πο­ρίσματα νέων ερευνών που έγιναν στις Η.Π.Α. (Πανεπιστήμιο του Κάνσας), Φιλανδία (Πανεπιστήμιο του Κουόπιο) και Αυστραλία.

Οι νέες έρευνες, σύμφωνα με το δημοσίευμα, κατέληξαν στο συμπέ­ρασμα, ότι ίσως τελικά να μη ευθύνεται μόνο η χοληστερίνη για την πλει­οψηφία των καρδιακών παθήσεων, αλλά το υψηλό ποσοστό σιδήρου που υπάρχει στο αίμα.

Εκπρόσωπος της Τράπεζας Αίματος του Ερυθρού Σταυρού της Βικτώρια, δήλωσε ότι τα νέα πορίσματα είναι συναρπαστικά. Οι ερευ­νητές του Πανεπιστημίου του Κάνσας πιστεύουν ότι οι άνδρες με το να προσφέρουν αίμα, μειώνουν τις πιθανότητές τους να πεθάνουν από καρδιακή πάθηση, καρκίνο και άλλες ασθένειες.

Όπως ανέφεραν χαρακτηριστικά, οι νεαρές γυναίκες έχουν κατά κανόνα υψηλά ποσοστά χοληστερίνης στο αίμα τους, αλλά δεν κινδυ­νεύουν γιατί χάνουν σημαντικά ποσοστά σιδήρου – που κατ΄αυτούς είναι η βασική αιτία του κακού – λόγω της εμμηνόρροιάς τους.

Οι ερευνητές στις Η.Π.Α. στη Φιλανδία και την Αυστραλία είχαν παρατηρήσει εδώ και καιρό ότι οι άνδρες που προσφέρουν το αίμα ζούν περισσότερο, αλλά μόλις τώρα άρχισαν να εξηγούν πού οφείλεται αυτό.

Εδώ θέλω να τονίσω, επειδή πρέπει να το γνωρίζουμε, πως το αίμα προσφέρεται δωρεάν και κάθε συναλλαγή τιμωρείται από το Νόμο 1820/79.

Και θα κλείσω με μια πρόταση την οποία δανείζομαι από τον Σύλ­λογο Αιμοδοτών Ροδόπης: Να συνδεθεί η Εθελοντική Αιμοδοσία με όλες τις βαθμίδες της Εκπαίδευσης της χώρας και να καθιερωθεί σχολική ημέρα αιμοδοσίας, στη διάρκεια της οποίας να αιμοδοτούν οι εκπαιδευτικοί, ώστε να δίνουν το παράδειγμα στους μαθητές.

Κλείνοντας, θέλω να υπενθυμίσω και να τονίσω πάλι πως

Η ΑΙΜΟΔΟΣΙΑ ΣΩΖΕΙ ΖΩΕΣ!

Άρθρο του Δημήτριου Ι. Προκοπίδη

Ιατρού Παθολόγου

Οι ειδήσεις της Κατερίνης και της Πιερίας με ένα κλικ.