Κάνοντας μια περιήγηση στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, όπου βρίσκεται σε εξέλιξη η έκθεση των γενεθλίων του με τίτλο «60 χρόνια – 60 στιγμές», ανάμεσα σε αγγεία και αγάλματα, το βλέμμα πολλών επισκεπτών «πέφτει» ασυναίσθητα σε ένα παράξενο ερμάριο, με ποικίλλα αντικείμενα και ένα μάτι στη μέση τους να κοιτάει επίμονα. Πρόκειται για μια ετερόκλητη διαλογή των υπευθύνων, πέρα από τα συνηθισμένα, που περιλαμβάνει τα πιο αξιπερίεργα ευρήματα που μέχρι πρότινος βρίσκονταν καταχωνιασμένα στις αποθήκες του μουσείου και τώρα βγαίνουν στο φως.
Στις προθήκες της ιδιαίτερης συλλογής βλέπουμε έργα από μια ευρεία χρονολογική γκάμα, προϊστορικά, κλασικά, ύστερα, ρωμαϊκά, που θυμίζουν τις πρώτες συλλογές θησαυρών των αριστοκρατών του 16ου αιώνα, τα λεγόμενα cabinets of curiosities, τους προδρόμους των μουσείων.
«Διαλέξαμε τα εκθέματα με βάση τι μας έκανε πιο πολύ εντύπωση και τι ήταν περίεργο και δεν περιμέναμε να το βρούμε σε μια αρχαιολογική αποθήκη», αναφέρει στο ThessToday.gr η αναπληρώτρια διευθύντρια του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, κα. Αγγελική Κουκουβού.
Εξηγώντας πώς υλοποιήθηκε η ιδέα για ένα σύγχρονο cabinet of curiosities στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, επισημαίνει: «Τα τοποθετήσαμε ανακατεμένα, όπως έκαναν τότε. Συνήθως ήταν πλούσιοι και ευγενείς και πήγαιναν πολλά ταξίδια στην Αφρική, την Αίγυπτο και την ανατολή. Έκαναν συλλογή πολλών αντικειμένων που τους έκαναν εντύπωση και τα αναμίγνυαν. Εκτός από αντικείμενα έκαναν και συλλογή προϊόντων της φυσικής ιστορίας. Για παράδειγμα ένα αυγό στρουθοκαμήλου ή ένα φτερό από ένα περίεργο πουλί. Τα τοποθετούσαν σε μια ντουλάπα, η οποία μπορούσε να είναι μεγάλη σαν δωμάτιο. Στην ουσία ήταν πρόδρομοι των μουσειακών συλλόγων, πριν υπάρξει η έννοια του μουσείου. Βλέποντας διάφορα αξιοπερίεργα και ετερόκλητα πράγματα, διαλέξαμε ό,τι μάς “χτυπούσε” στο μάτι».
Γνωρίστε μερικά από τα εκθέματα του cabinet of curiosities στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης
Με την πρώτη ματιά, το ενδιαφέρον του επισκέπτη κεντρίζει το μάτι που βρίσκεται στο κέντρο του ερμαρίου. Πρόκειται για οφθαλμό από τον μακεδονικό τάφο του Φοίνικα (325-300 π.Χ.). Είναι μαρμάρινος, με υαλόμαζα και μπρούντζινο βλέφαρο. «Είναι εξαιρετικό και θελήσαμε να το βάλουμε στη μέση, σαν να σε κοιτάει», σημειώνει η κα. Κουκουβού.
Αξιοπερίεργο ως προς το μέγεθος αλλά και τη χρήση του, με άγνωστη προέλευση και χρονολόγηση, είναι ένα μεγάλο λίθινο κύπελλο, που με τα σημερινά δεδομένα μοιάζει με ποτήρι μπύρας. Όταν ήρθε στα χέρια των επιστημόνων δεν ήταν σαφές αν ήταν πήλινο ή λίθινο, ωστόσο μετά από εξειδικευμένες εξετάσεις διαπιστώθηκε πως πρόκειται για το δεύτερο. Η κα. Κουκουβού υπογραμμίζει πως «δεν μπορεί να τοποθετηθεί αν είναι προϊστορικό ή μεταγενέστερο. Ούτε ξέρουμε από ποιον πολιτισμό προέρχεται. Είναι βαρύ και μοιάζει με ποτήρι μπύρας. Σίγουρα έβαζαν υγρά μέσα. Ίσως να είχε τελετουργικό χαρακτήρα. Είναι υπερβολικά περίεργο, δεν έχουμε παράλληλα».
Εντυπωσιακή είναι και η αλαβάστρινη απομίμηση θαλάσσιου οστρέου, που βρέθηκε στη Νέα Ποτίδαια Χαλκιδικής και χρονολογείται περί τα τέλη 5ου – αρχές 4ου αιώνα π.Χ. Ήταν κτέρισμα σε τάφο μιας νεαρής γυναίκας. «Τα μεγάλα όστρεα πολλές φορές συνδέονται με την Αφροδίτη και γενικά με τον γυναικείο κόσμο», σύμφωνα με την κα. Κουκουβού.
Άγνωστη ήταν η χρήση του αγγείου που βρέθηκε στο Αξιοχώρι του Κιλκίς από την πρώιμη εποχή του Χαλκού και έχει τρύπες. Όπως υπογραμμίζει η αναπληρώτρια διευθύντρια του μουσείου: «Θα μπορούσε να έχει μέσα θυμίαμα. Άλλοι επιστήμονες λένε ότι μπορεί να είχε μέσα μελίσσια. Είναι άγνωστη η χρήση του αλλά το σίγουρο είναι ότι το σχήμα του είναι περίεργο».
Ένα φίδι τυλίγεται γύρω από ένα φορητό αγγείο, το οποίο είχε τελετουργικό χαρακτήρα και συμπεριλαμβάνεται στη σύλλογη. Το συγκεκριμένο ήταν τρύπιο από κάτω, ώστε όταν έχυναν κάποιο υγρό σε τάφους και ιερά να κατέληγε στο έδαφος.
Στην έκθεση περιλαμβάνονται και αντικείμενα ερευνητών, όπως τα χάρτινα και μεταλλικά κουτιά που χρησιμοποίησε ο αρχαιολόγος W. Heurtley για να αποθηκεύει χώματα και αντικείμενα κατά τη διάρκεια των ανασκαφών σε προϊστορικές τούμπες της Μακεδονίας. Τα ρετρό κουτιά πριν τα χρησιμοποιήσει ο ερευνητής είχαν μέσα χαλβά, λουκούμια, τσιγάρα ή σπίρτα.
«Πουλιά και γρύπες» διαβάζουμε στο κουτί που ξέχασε στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης η Αγνή Σακελλαρίου. Η αρχαιολόγος μελετούσε τις μυκηναϊκές και μινωικές σφραγίδες κατά τη διάρκεια των ερευνών της.
ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΕΛΙΝΑ ΤΟΥΚΟΥΣΜΠΑΛΙΔΟΥ
Οι ειδήσεις της Πιερίας με ένα κλικ.