Στην αρχιτεκτονική κληρονομιά της Κατερίνης μειοψηφία αποτελούν τα κτίρια δημόσιας χρήσης. Τα πιο γνωστά από αυτά, τόσο λόγω παλαιότητας όσο και λόγω ιστορικής και αρχιτεκτονικής αξίας, είναι τα χαρακτηρισμένα μνημεία της πόλης, στα οποία περιλαμβάνονται η Αστική Σχολή Κατερίνης αλλά και η πρώην Οικία Τσαλόπουλου( Κέντρο Τεχνών Εννέα Μούσες – ΚΤΕΜ). Από την καταγραφή των κτιρίων αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της πόλης που πραγματοποίησε ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Πιερίας, προέκυψε μια επιπλέον σειρά κτιρίων δημόσιας χρήσης, τα οποία έχουν ξεχωριστή ιστορική αξία για την Κατερίνη. Τα κτίρια αυτά, με τις σωστές ενέργειες που έγιναν ή θα γίνουν, για τη συντήρηση και την αποκατάσταση τους, μπορούν να αποτελέσουν για την πόλη μας τους «αναγεννημένους» αστικούς χώρους συνάθροισης κοινού που μέσω των πολυποίκιλων χρήσεων που θα στεγάζουν, θα συμβάλλουν ουσιαστικά στην εξυπηρέτηση σημαντικών πολιτιστικών και κοινωνικών λειτουργιών της πόλης. Σε αυτήν την κατηγορία κτιρίων συμπεριλαμβάνονται το συγκρότημα κτιρίων του Καπνικού Σταθμού Κατερίνης, το Χατζόγλειο Σχολείο αλλά και το κτίριο του Πνευματικού- Πολιτιστικού Κέντρου ο «Άγιος Φώτιος».
Το τελευταίο κτίριο αποτελεί ένα φωτεινό παράδειγμα ορθής διαχείρισης του κελύφους ενός δημόσιου κτιρίου, το οποίο μέσα από όλες τις διαδικασίες που προβλέπει η νομοθεσία, χωρίς καθυστερήσεις, με πρόγραμμα και συντονισμό, τείνει να ολοκληρώσει στο άμεσο μέλλον τις εργασίες αποκατάστασης του και να δοθεί προς χρήση στους πολίτες της Κατερίνης. Για το επιτυχημένο εγχείρημα υπεύθυνη είναι Ιερά Μητρόπολη Κίτρους Κατερίνης και Πλαταμώνος η οποία με πρωτοβουλία του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη κ. Γεωργίου, απευθύνθηκε στο επιστημονικό δυναμικό του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Πιερίας και μέσω της προκήρυξης Ανοικτού Πανελλήνιου Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού Ιδεών Ενός Σταδίου εξασφάλισε μια σειρά αρχιτεκτονικών προτάσεων από αρχιτεκτονικά γραφεία σε όλη την Ελλάδα. Από τις προτάσεις που υποβλήθηκαν, οι τρεις νικητές που αναδείχθηκαν αποτέλεσαν την πηγή των αρχιτεκτονικών ιδεών για την ανακατασκευή ενός κτιρίου ευρωπαϊκών προδιαγραφών, με βάση τις αρχές του περιβαλλοντικού σχεδιασμού και της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής για την εξοικονόμηση ενέργειας και την βέλτιστη ενεργειακή κατάταξη κτιρίου, με προσβασιμότητα για τα άτομα με κινητικές δυσκολίες και με σεβασμό στην ταυτότητα και την ιστορικότητα του υφιστάμενου κελύφους, που από το 1960 που κατασκευάστηκε αποτελεί ένα τοπόσημο για την Κατερίνη. Αμέσως μετά την ολοκλήρωση του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, έγιναν άμεσα οι ενέργειες για τη χρηματοδότηση των εργασιών αποκατάστασης, με αποτέλεσμα σήμερα, 5 χρόνια μετά την προκήρυξη του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού το κτίριο να είναι σχεδόν έτοιμο να δοθεί σε χρήση στο κοινό.
Το κτίριο του πνευματικού – πολιτιστικού κέντρου ο «Άγιος Φώτιος» είναι ένα τριώροφο κτίριο συνολικού εμβαδού 870 τ.μ. , σε οικόπεδο 291,00 τ.μ., που βρίσκεται στο κέντρο της Κατερίνης στη συμβολή των οδών Ζαλόγγου και 16ης Οκτωβρίου, αρ. 20 του Δήμου Κατερίνης. Το κτίριο αναπτύσσεται σε 3 επίπεδα, με το επίπεδο του πρώτου ορόφου να διαθέτει μεσοπάτωμα και εξώστη. Κατασκευάσθηκε αρχικά ως πνευματικό κέντρο. Στις αρχές της δεκαετίας του ’60 ο τότε μητροπολίτης Βαρνάβας θέλησε να αναμορφώσει το θεσμό του κατηχητικού και προχώρησε σε καινοτόμες δράσεις. Ίδρυσε την «Εκκλησιαστική Στέγη Νεότητας». Η «Εκκλησιαστική Στέγη Νεότητος Αρρένων» λειτούργησε στο κτίριο που αποκαλείται σήμερα Άγιος Φώτιος. Στο ισόγειο στεγάζονται τα γραφεία του πνευματικού κέντρου, η βιβλιοθήκη και ο εκκλησιαστικός ναός. Στο πρώτο όροφο βρίσκεται η Αίθουσα Θεάτρου η οποία διαθέτει εξώστη και έχει συνολικό ύψος=6,20μ. Στον τελευταίο όροφο στεγάζεται μια αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, που αποτελείται από έναν ενιαίο χώρο. Στο κτίριο υπάρχουν επίσης δυο αίθουσες διδασκαλίας και ένας χώρος διημέρευσης του υπευθύνου. Αρχιτεκτονικά το κτίριο αποτελείται από ισόγειο και τρεις ορόφους. Το ισόγειο και οι δυο όροφοι ανεγέρθηκαν ταυτόχρονα με βάση τις υπ’ αριθμ. Οικοδομικές άδειες 64/60 και 85/62 οι οποίες εκδόθηκαν από το Πολεοδομικό Γραφείο Κατερίνης. Ο τρίτος όροφος, που είναι ο τελευταίος όροφος του κτιρίου, αποτελεί μεταγενέστερη προσθήκη με τη μορφή σοφίτας. Διαθέτει ξύλινο φέροντα οργανισμό και επιστέγαση με κεραμοσκεπή. Οι όψεις, διατήρησαν μέσα στις δεκαετίες γενικώς την αρχική μορφή τους ενώ οι εξωτερικοί τοίχοι πλήρωσης είναι από οπτόπλινθους . Το κτίριο διαθέτει δύο εσωτερικά κλιμακοστάσια.
Ο Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός που διενεργήθηκε είχε ως σκοπό τη δημιουργία ενός εκπαιδευτικού, επιμορφωτικού και πολιτιστικού πολυχώρου που θα προάγει την εκπαίδευση, την επιμόρφωση την ενημέρωση, τον πολιτισμό, την αναψυχή και την κοινωνική επαφή όλων των ηλικιακών ομάδων και των πολιτών της ευρύτερης περιοχής και της πόλης και γενικά την ανάπτυξη ενός πολυποίκιλου χώρου παραμονής δραστηριοτήτων. Επίσης σημαντική κρίθηκε η κτιριακή αναβάθμιση του Πνευματικού Κέντρου, το οποίο ήδη φιλοξενούσε πολυποίκιλες χρήσεις με στόχο την προβολή και την ανάδειξη της σημασίας και του ρόλου του στην τοπική κοινωνία. Από τους μελετητές που συμμετείχαν δόθηκε βαρύτητά στην λειτουργική, αισθητική και περιβαλλοντική αναβάθμιση του κτιρίου, στην εισαγωγή μιας νέας αντίληψης με αναφορές σε μορφολογικές, βιοκλιματικές και τεχνολογικές προτάσεις και στην ανάδειξη της καινοτομίας, της ευελιξίας και της σχεδιαστικής πρωτοτυπίας στη διαμόρφωση κατόψεων χώρων που φιλοξενούν πολλές και διαφορετικές χρήσεις. Σημαντικό κριτήριο αποτέλεσε ο βέλτιστος συνδυασμός αρχιτεκτονικής επίλυσης και οικονομικής διαχείρισης της κατασκευής και φυσικά η ανάδειξη της σημασίας διάσωσης της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της Κατερίνης μέσα από τις σωστές διαδικασίες αποκατάστασης και επανάχρησης των κτιριακών αποθεμάτων.
Το κτιριολογικό πρόγραμμα που συντάχθηκε είχε ως στόχο το κτίριο να φιλοξενήσει χρήσεις συνυφασμένες με την εκπαίδευση, την επιμόρφωση, που θα προάγουν τον πολιτισμό, την παιδεία και την κοινωνική επαφή όλων των ηλικιών. Το συγκρότημα θα στεγάσει τις εξής λειτουργίες:
Α) Στο ισόγειο υποδοχή, βιβλιοθήκη, 2 νησίδες Η/Υ, 2 χώρους γραφείων διοίκησης, WC, WC ΑΜΕΑ, κουζίνα, αποθηκευτικό χώρο, εκκλησιαστικός ναός, εκκλησάκι με άμεση πρόσβαση από την οδό 16ης Οκτωβρίου.
Β) Στον 1ο όροφο αίθουσα θεατρικών παραστάσεων, μια αίθουσα διδασκαλίας.
Γ) Στο 2ο όροφο(επίπεδο εξώστη) τον εξώστη και μια αίθουσα διδασκαλίας, ηχολήπτης
Δ) Στον 3ο όροφο (σοφίτα) αίθουσα πολλαπλών χρήσεων κατάλληλα διαμορφωμένης ώστε να μπορεί να φιλοξενήσει τις διαφορετικές δράσεις του πνευματικού κέντρου, wc, κουζίνα, αποθηκευτικούς χώρους, 1 αίθουσα διδασκαλίας.
Αναλυτικά οι δράσεις που φιλοξενεί το Πνευματικό Κέντρο και οι οποίες λήφθηκαν υπ’ όψιν κατά τη σχεδιαστική διαδικασία είναι οι έξης:
• Θεατρική ομάδα ενηλίκων, η οποία ιδρύθηκε το 1997 και έχει ανεβάσει πλήθος παραστάσεων μέχρι σήμερα
• Παιδική θεατρική ομάδα με μαθήματα θεατρικής αγωγής σε εβδομαδιαία βάση
• Χορωδία νέων
• Κοινωνικό φροντιστήριο
• Χορευτική ομάδα ενηλίκων για διδασκαλία παραδοσιακών χωρών
• Κατηχητικό σε διαφορετικά τμήματα παιδιών προσχολικής ηλικίας / δημοτικού / γυμνασίου / λυκείου / φοιτητών τα οποία λειτουργούν εναλλάξ
• Προβολές ταινιών
• Ομάδα ντοκιμαντέρ και μοντάζ
• Τμήμα αγιογραφίας
Σε όλα τα επίπεδα του κτιρίου τέθηκε υποχρεωτική τήρηση όλων των προδιαγραφών προσβασιμότητας και εξυπηρέτησης ατόμων με αναπηρία ή εμποδιζόμενων ατόμων. Για το λόγο αυτό ζητήθηκε υποχρεωτικά η πρόβλεψη/προσθήκη ανελκυστήρα στο κτίριο που να συνδέει όλα τα επίπεδα μεταξύ τους. Επίσης για λόγους ασφαλείας ζητήθηκε η πρόβλεψη εξόδου κινδύνου από το επίπεδο του πρώτου ορόφου (θεατρική αίθουσα). Τέλος, καθώς η θεατρική αίθουσα του Αγίου Φωτίου αποτελεί τη μοναδική αίθουσα θεάτρου με προδιαγραφές για τη συγκεκριμένη χρήση στην πόλη της Κατερίνης και φιλοξενεί πλήθος παραστάσεων από διαφορές θεατρικές ομάδες και φορείς της πόλης, υλοποιήθηκε μελέτη ακουστικού σχεδιασμού και φωτισμού του χώρου από τον Ομότιμο Καθηγητή Αρχιτεκτονικής ΑΠΘ Νίκο Τσινίκα.
Η όλη οργάνωση της αρχιτεκτονικής σύνθεσης περιορίστηκε αυστηρά εντός του περιγράμματος του υφισταμένου κτιρίου. Πραγματοποιήθηκαν εσωτερικές διαρρυθμίσεις στο υφιστάμενο κτίριο για την προσαρμογή της αρχιτεκτονικής σύνθεσης στο κτιριολογικό πρόγραμμα ενώ η γεωμετρία του κτιρίου παρέμεινε ως είχε. Στις όψεις τηρήθηκαν οι αναλογίες των υφισταμένων ανοιγμάτων, έγινε επένδυση θερμοπρόσοψης με σύγχρονα υλικά με σκοπό την βέλτιστη ενεργειακή απόδοση του κτιρίου ενώ η διατύπωση της μορφολογίας των όψεων ακολούθησε τις αρχές της εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής και τα ανοίγματα διατηρήθηκαν στην αρχική τους θέση.
Μετά την κρίση της αρχιτεκτονικής επιτροπής που προέκυψε με κλήρωση από τη δεξαμενή των μελετητών του ΥΠΕΚΑ, αναδείχθηκαν οι 3 μελέτες που κέρδισαν τα 3 βραβεία και τα οποία απέσπασαν τα εξής αρχιτεκτονικά γραφεία: 1ο βραβείο Αυγερινός Χρήστος και Καρακινάρης Γεώργιος, 2ο βραβείο Σιαράβας Χαρίλαος και 3ο βραβείο Παπαγεωργίου Γεώργιος. Σε εκδήλωση- επιστημονική εσπερίδα που πραγματοποιήθηκε στη θεατρική αίθουσα του Αγίου Φωτίου απονεμήθηκαν τα βραβεία από τον ίδιο τον Σεβασμιότατο Κίτρους Κατερίνης και Πλαταμώνος κ. Γεώργιο ο οποίος συνεχάρη τους νικητές και ευχήθηκε την γρήγορη υλοποίηση των προτάσεων το οποίο και έγινε. Η συμβολή της Πιερικής Αναπτυξιακής ΑΕ ΟΤΑ ήταν καθοριστική προκειμένου να καταστεί δυνατή η ένταξη του σημαντικού αυτού έργου σε πρόγραμμα χρηματοδότησης, ενώ παράλληλα συμμετείχε στη διαδικασία υλοποίησης του έργου ως τεχνικός σύμβουλος. Το έργο χρηματοδοτήθηκε από το πρόγραμμα ΕΣΠΑ και συγκεκριμένα τον Άξονα Προτεραιότητας «ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ – ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΠΟΡΩΝ (ΤΣ)» του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη». Σήμερα οι εργασίες στο Πνευματικό – Πολιτιστικό Κέντρο ο «Άγιος Φώτιος» είναι ένα βήμα πριν την ολοκλήρωση τους και η πόλη της Κατερίνης ένα βήμα πιο κοντά στην απόκτηση ενός σύγχρονου κτιρίου που με νέα πνοή θα συνεχίσει να στεγαζει τις ανάγκες των πολιτών, κουβαλώντας την ιστορία μισού και πλέον αιώνα μιας πόλης. Ένα κτίριο που με σεβασμό στο παρελθόν θα αποτελέσει ένα σημαντικό κληροδότημα στην νέα γενιά.
Οι ειδήσεις της Πιερίας με ένα κλικ.
