ΔΙΠΛΑ ΣΤΟΥΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ
- Συνέντευξη με τον Ηλία Τσολακίδη (Επικεφαλής της Εθελοντικής Ομάδας Δράσης Ν. Πιερίας)
Μπροστά στα μάτια μας και στα μάτια όλου του κόσμου, συντελείται ένας πόλεμος στην Ευρώπη του 2022, η φρίκη και τα βάσανα του οποίου φέρνουν οδυνηρές μνήμες από τις πιο σκοτεινές σελίδες του 20ου αιώνα. Από τις 24 Φεβρουαρίου, η Ρωσία διεξάγει με απίστευτη βαρβαρότητα έναν επιθετικό πόλεμο κατά της Ουκρανίας, παραβιάζοντας τις θεμελιώδεις αρχές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αυτό έχει ήδη κοστίσει τις ζωές χιλιάδων ανθρώπων, ενώ εκατομμύρια έχουν εκτοπιστεί μέσα σε μια νύχτα.
Από την έναρξη του πολέμου έφθασαν σε Ελλάδα και Κύπρο σχεδόν 10.000 πρόσφυγες από την Ουκρανία, γράφει το Spiegel Online, ενώ εκτιμάται ότι το επόμενο διάστημα και μέχρι τη λήξη του πολέμου οι Ουκρανοί θα φτάσουν τις 30.000. Είναι πλέον σίγουρο πως ο πόλεμος στην Ουκρανία θα τροφοδοτήσει ένα νέο προσφυγικό κύμα εκατομμυρίων ανθρώπων, που κάποιοι από αυτούς ήδη άρχισαν να καταφθάνουν και στον τόπο μας. Χιλιάδες πρόσφυγες, που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη χώρα τους μετά τη ρωσική εισβολή έχουν περάσει το κατώφλι της Ελλάδας, προκειμένου να βρουν καταφύγιο.
Οι πρόσφυγες μένουν σε συγγενείς και γνωστούς. Σε εκείνους που δεν έχουν πού να μείνουν, προσπαθεί και φροντίζει η ελληνική κοινωνία, οι απλοί συμπολίτες μας, οι απλοί εθελοντές, ώστε να φιλοξενηθούν σε αντίστοιχες δομές.
Μία από αυτές βρίσκεται στο νομό μας, την πόλη μας και είναι ο Καπνικός Σταθμός Κατερίνης.
Ήρθαμε σε επικοινωνία με τον Ηλία Τσολακίδη, που ηγείται της Εθελοντικής Ομάδας Δράσης Ν. Πιερίας αλλά και με τον Αλέξανδρο Τραπεζανλίδη, υπάλληλο του Καπνικού Σταθμού για να μας ενημερώσουν για όλα όσα συμβαίνουν το τελευταίο διάστημα και πώς διαχειρίζονται το θέμα.
Από την πρώτη στιγμή οι εθελοντές με αγάπη, φροντίδα και τις καλύτερες προθέσεις, θέλησαν να βοηθήσουν αυτές τις οικογένειες που πέρασαν τα σύνορά μας. Οι οικογένειες έχουν εξασφαλισμένη τροφή και φάρμακα από τις Κοινωνικές Δομές της Εθελοντικής Ομάδας Δράσης Ν. Πιερίας, για όσο χρονικό διάστημα χρειαστεί…
Επιμέλεια – συνεντεύξεις: Ηρώ Τζημίκα
Λίγα λόγια για τον Καπνικό Σταθμό Κατερίνης:
Ο Καπνικός Σταθμός Κατερίνης, με τις κοινωνικές υποδομές που έχουν δημιουργηθεί τα τελευταία 15 χρόνια και την πρακτική εμπειρία του στην αποτελεσματική διαχείριση ανθρωπιστικών κρίσεων, ανέλαβε δράση λίγες μόλις μέρες μετά την έναρξη του πολέμου, προκειμένου να μπορέσει να υποδεχτεί πρόσφυγες από την Ουκρανία. Έτσι δημιουργήθηκε μια ομάδα εργασίας με περισσότερους από 130 εθελοντές, ενώ σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα και ύστερα από δημόσιο κάλεσμα συγκεντρώθηκαν τόνοι απαραίτητων υλικών (τρόφιμα, καυσόξυλα, φάρμακα, κλινοσκεπάσματα κ.λπ.).
Με τη βοήθεια του δικτύου υποστήριξής, που εκτείνεται και στο εξωτερικό, δημιουργήθηκε η δυνατότητα σε λίγες μόνο μέρες να φιλοξενήσουν στον χώρο του Καπνικού Σταθμού έως και 40 άτομα σε θερμαινόμενα δωμάτια και με πλήρη κάλυψη των αναγκών διατροφής.
Ως εκ τούτου, ο Καπνικός Σταθμός Κατερίνης, ως η πρώτη μη κυβερνητική οργάνωση στην Κατερίνη και σε όλη την Κεντρική Μακεδονία, κατάφερε από τις αρχές Μαρτίου 2022 να προσφέρει στις προσφυγικές οικογένειες ένα ασφαλές και πλήρως εξοπλισμένο κέντρο φιλοξενίας για σύντομο ή μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Το Κέντρο Διαχείρισης Ανθρωπιστικής Βοήθειας στον Καπνικό Σταθμό Κατερίνης ιδρύθηκε το περασμένο καλοκαίρι με αφορμή τις καταστροφικές πυρκαγιές στην Εύβοια και στην Πελοπόννησο. Μια ομάδα 60 εθελοντριών και εθελοντών έχει αναλάβει τη λειτουργία του εξασφαλίζοντας -σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης- την άμεση διάθεση ανθρωπιστικής βοήθειας χρησιμοποιώντας υλικά από τα αποθέματα των δομών του. Από τα αποθέματα αυτά τροφοδοτούνται π.χ. 33 πολύτεκνες οικογένειες από την Εύβοια με τρόφιμα κάθε μήνα, το Νοσοκομείο της πόλης μας με ιατροφαρμακευτικό υλικό, κοινωνικές δομές στη Σαλαμίνα, camp προσφύγων στην Β. Ελλάδα αλλά και δεκάδες οικογένειες που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας στην ευρύτερη περιοχή του νομού Πιερίας.
Ποιες ήταν οι πρώτες ιστορίες που ειπώθηκαν από τους Ουκρανούς συνανθρώπους μας καθώς έφυγαν με τέτοιο τρόπο από την πατρίδα τους; Ποιος ήταν ο λόγος που επέλεξαν τη χώρα μας και συγκεκριμένα την Κατερίνη οι οικογένειες αυτές;
Η.Τ: Όταν έφτασαν οι δύο πρώτες οικογένειες, έχει κάτι παραπάνω από έναν μήνα, ήρθαν εδώ διότι ο πατέρας της οικογένειας είναι μεταφραστής και έκανε χρόνια δουλειές στην Ελλάδα, αλλά και διακοπές στη Λεπτοκαρυά. Ήξερε κάποιους ανθρώπους οι οποίοι του πρότειναν να τον φιλοξενήσουν για ένα σύντομο χρονικό διάστημα. Πράγματι όταν ήρθαν, βρήκαν και κάποιους δικούς τους στο δρόμο και όλοι μαζί ήταν 12 άτομα. Δεν μπορούσαν όμως όλοι τους να φιλοξενηθούν στην Λεπτοκαρυά. Η κυρία που θα τους φιλοξενούσε, γνώριζε ότι εμείς ξεκινήσαμε την όλη διαδικασία, μας πήρε τηλέφωνο και έτσι οι δύο αυτές οικογένειες, ήρθαν και εγκαταστάθηκαν εδώ. Έρχονται από ένα μικρό χωριό 25 χιλιόμετρα έξω από το Κίεβο, αν θυμάμαι καλά ονόματι Βασιλίεφ. Εκεί υπήρχε μια αεροπορική βάση η οποία και χτυπήθηκε τις πρώτες μέρες του πολέμου κι ήταν και οι πρώτοι που φύγανε από τη χώρα. Μέσα στην ατυχία της, είχε την τύχη αυτή η οικογένεια να έχει τρία παιδιά, γιατί όσες οικογένειες είναι με τρία παιδιά, δίνουν το δικαίωμα στους άντρες να εγκαταλείψουν κι αυτοί τη χώρα. Αυτές ήταν οι πρώτες επαφές που είχαμε, οι πρώτες ιστορίες. Ήταν αρκετά δύσκολες στιγμές. Οι άνθρωποι ήταν συνεχώς βουρκωμένοι. Τα παιδιά συγκεκριμένα, μόλις μπήκαν στο διαμέρισμα, είχαν κλειστά τα παντζούρια για τρεις-τέσσερις μέρες. Μετά από αυτό το διάστημα, άρχισαν να παίζουν έξω στην αυλή και να εξοικειώνονται με το χώρο. Σήμερα ξεφαντώνουν και έχουν προσαρμοστεί.
Συνολικά πόσα άτομα έχουν περάσει από τον Καπνικό Σταθμό;
Η.Τ: Από εδώ πέρασαν γύρω στα 60 άτομα. Δεν ήρθε κανείς μόνος, το λιγότερο ήταν σε τριάδες. Είχαμε μέχρι και εξαμελή οικογένεια. Κάποιοι έμειναν μερικές μέρες, έφυγαν για την Ιταλία, την Αυστρία, τη Γερμανία. Κάποιοι πήγαν στη Θεσσαλονίκη, κάποιοι εγκαταστάθηκαν και στην Κατερίνη σε δικούς τους φίλους και γνωστούς. Ο χώρος εδώ είναι σίγουρα μια προσωρινή κατάσταση. Κανείς δεν μπορεί να μείνει σε μια αίθουσα με άλλα τριάντα άτομα. Πόσο μπορεί κανείς, ας πούμε, να μείνει στον σταθμό των τρένων; Πόση αναμονή; Έτσι ακριβώς είναι κι εδώ. Τους προσφέραμε, τροφή, νερό, ενδυμασία, φάρμακα και στέγη και μόλις αισθάνθηκαν ότι πατάνε πλέον στα πόδια τους, ήρθαν σε επαφή με άλλους και πήραν τον δρόμο τους.
Θα θέλαμε να μάθουμε και πώς το βίωσαν όλο αυτό. Την ιστορία του ταξιδιού από την πατρίδα τους σε έναν τόπο, που το μόνο σίγουρο ήταν ότι δεν γνώριζαν τι θα αντικρίσουν κι αν θα μπορέσουν να στήσουν κάτι ξανά από την αρχή…
Η.Τ: Κάθε οικογένεια έχει τη δική της ιστορία. Δεν μπορούμε να τις ξέρουμε όλες όμως. Δεν προέρχονται όλοι από το ίδιο μέρος. Αυτό που μου έκανε εντύπωση, ήταν μία οικογένεια η οποία ξεκίνησε από το Κίεβο. Η μάνα, ο πατέρας, η κόρη και η γιαγιά. Ο πατέρας δεν είναι Ουκρανός, γι’αυτό και μπόρεσε να φύγει από τη χώρα. Η μητέρα όμως με εγκεφαλικό και σε αναπηρικό καροτσάκι και πρόβλημα στο νεφρό. Από όσο ξέρω είχε και σακουλάκι που μάζευε κάποια υγρά. Σε αυτή την κατάσταση, λοιπόν, τα μάζεψαν και έφυγαν από τη χώρα τους. Πήραν τη μάνα από το νοσοκομείο, τη βάλανε σε ένα καροτσάκι και πηγαίνανε επί 15 μέρες. Τόσο τους πήρε για να φτάσουν στην Ελλάδα. Έπρεπε συχνά να σταματούν να βοηθάνε και τη γιαγιά, η οποία έπεσε και έσπασε το πόδι της κάποια στιγμή. Ευτυχώς είχαμε επικοινωνήσει μαζί τους, γιατί μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα οι πρώτοι πρόσφυγες που έφτασαν εδώ, ανέφεραν το τι ακριβώς γίνεται στον Καπνικό Σταθμό και το τι προσφέρει ο χώρος. Ενώ στην αρχή τις πληροφορίες τις παίρναμε μόνο από το Προξενείο της Ουκρανίας στη Θεσσαλονίκη, ξαφνικά άρχισαν να έρχονται από μόνοι τους άνθρωποι, από αυτούς που όπως είπαμε, έμειναν σε εμάς ήδη και γνώριζαν τη δομή. Πολύ δύσκολα όμως, θα το ξαναπώ. Ο Βλαντιμίρ που μένει εδώ, είναι επιπλοποιός. Μας έδειξε το σπίτι του που έχτισε μόνος του και ότι θα το τελείωνε άμεσα. Μας είπε ότι έμειναν πέντε-έξι μέρες στο υπόγειο και μόλις άρχισαν να καίγονται όλα γύρω τους, μπήκαν στο αυτοκίνητο και έφυγαν. Δεν ξέρει τι έχει γίνει μέχρι τώρα…
Υπάρχουν ασυνόδευτοι ανήλικοι;
Η.Τ: Όχι. Εμείς δεν είχαμε κανένα ασυνόδευτο παιδί.
Από ποιες περιοχές κατάγονται οι φιλοξενούμενοι στον Καπνικό Σταθμό;
Η.Τ: Από διάφορες πόλεις… Από το Κίεβο, από τη Μαριούπολη είχαμε τους περισσότερους και μάλιστα θα έλεγα μία στις τέσσερις οικογένειες ξέρει και ελληνικά. Είχαν κάποιον συγγενή ή γνωστό που ήταν Έλληνας. Αυτοί βέβαια δεν έμειναν στον Καπνικό Σταθμό, βρήκαν άκρη και πήγαν στην πόλη. Όπως σας ανέφερα, εδώ στην αίθουσα που βρισκόμαστε, λειτουργεί το σχολείο. Δύο φορές την εβδομάδα έρχονται τα Ουκρανάκια που μένουν στην πόλη και κάνουν μάθημα μαζί με μια Ουκρανή δασκάλα.
Αυτήν τη στιγμή, τι παρέχει η Εθελοντική Ομάδα της πόλης μας προς αυτούς τους ανθρώπους; Πόσο άμεσα κινηθήκατε; Ποια ήταν τα πρώτα σας βήματα…
Η.Τ: Θα σας ενημερώσει για όλα αυτά ο Αλέξανδρος!
Α.Τ: Όσον αφορά το πώς κινηθήκαμε, έχει σχέση και με την εμπειρία που είχαμε μέχρι στιγμής ως προς τη διαχείριση τέτοιων καταστροφών. 24 Φεβρουαρίου όταν ξεκίνησε η εισβολή, είχαμε πάρει ήδη τηλέφωνο το Προξενείο και ρωτήσαμε πού να στείλουμε φάρμακα. Κάναμε μία λίστα των φαρμάκων γενικής χρήσης, αυτά που «φεύγουν» γενικώς πιο εύκολα, τα ετοιμάσαμε σε ένα πρωινό, γράψαμε τι έχει μέσα το κάθε κουτί και την ίδια μέρα μαζεύτηκαν δύο παλέτες. Στην πορεία ξεκίνησαν οι αφίξεις. Εκεί μαζί με καλέσματα προς την τοπική κοινωνία και μαζί με τους εθελοντές και τα άτομα που ήθελαν, γράφτηκαν και συμμετείχαν στις δράσεις μας, οργανώσαμε στέγη, κρεβάτια, θερμαινόμενες αίθουσες, τρόφιμα και υποστήριξη σε γιατρούς, σε φάρμακα και ραντεβού πχ σε ΚΕΠ. Αυτό έγινε με τον Καπνικό Σταθμό ως κέντρο διαχείρισης, κυριολεκτικά. Χρειαζόμασταν χέρια κι αυτή τη στιγμή υπάρχουν 140 άτομα. Χρειαζόμασταν στέγη γι’αυτούς τους ανθρώπους μαζέψαμε μια λίστα με αυτούς που θέλουν να φιλοξενήσουν. Χρειαζόμασταν τρόφιμα, κάναμε λίστες, όλες ενημερωμένες κάθε μέρα με το ποιες είναι οι ανάγκες για να το γνωρίζει ο κόσμος.
Η.Τ: Αυτό που λέει ο Αλέξανδρος είναι πολύ σημαντικό. Εδώ κι ενάμιση χρόνο, προσπαθούμε να οργανώσουμε ένα κέντρο διαχείρισης ανθρωπιστικής βοήθειας. Αν θα πάμε στην αποθήκη δίπλα, θα δείτε ότι υπάρχουν 5 τόνοι τρόφιμα, υλικά από τα οποία μπορεί η ομάδα σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, να παράξει 20.000 μερίδες φαγητό. Χωρίς ρεύμα, χωρίς γκάζι, χωρίς πετρέλαιο. Με ξύλα. Κι αυτό έγινε εδώ. Πώς μπορεί να κάνει μπάνιο με το θερμοσίφωνα μια ομάδα 35 ατόμων; Φανταστείτε τα έξοδα. Οι άνθρωποι αυτοί έκαναν μπάνιο, ζεσταίνοντας νερό σε δύο μεγάλα καζάνια 200 λίτρων που με «5 ξύλα» μπορεί να κάνει μπάνιο μια ομάδα σαράντα-πενήντα ατόμων. Έτσι ακριβώς και με αυτό τον τρόπο μαγειρέψαμε. Όλα αυτά όμως δεν έγιναν αφού είδαμε το νέο πρόβλημα που δημιουργήθηκε. Η ομάδα μας ήταν έτοιμη. Ήταν προετοιμασμένη. Αυτό το κέντρο ανθρωπιστικής βοήθειας λειτούργησε και στην Εύβοια και συνεχίζει να λειτουργεί ακόμα. Κάθε μήνα στέλνουμε στην Εύβοια 33 πακέτα τρόφιμα σε 33 πολύτεκνες οικογένειες. Μέσα από το κέντρο! Όταν κάνουμε κάλεσμα για τρόφιμα, δεν κάνουμε ποτέ αόριστη ανακοίνωση. 17 του μήνα θα γίνει μία θεατρική παράσταση «Τρωάδες» με την ομάδα του Καπνικού, που ζητάμε να φέρουν, κόρνφλεικς, μέλι, μερέντα και μπάρες δημητριακών. Ξέρετε γιατί; Γιατί αυτά είναι που μας λείπουν. Βλέποντας τα ράφια, που αν αύριο γίνει το οτιδήποτε, αυτά θα λείψουν. Ζητάμε μόνο αυτά που λείπουν. Η αποθήκη είναι μία και είναι για όλους κι αυτό το κέντρο υπάρχει και θα συνεχίσει να υπάρχει. Αυτός είναι ο στόχος μας εάν γίνει το οτιδήποτε στην πόλη μας.
Πόσο άμεση ήταν η ανταπόκριση του κόσμου και πόσο άμεσα έδειξαν ζεστασιά και θαλπωρή στους πρόσφυγες; Γνωρίζουμε ότι αρκετοί συμπολίτες μας «πρόσφεραν» τα σπίτια τους για φιλοξενία χωρίς κανέναν δισταγμό…
Η.Τ: Ένα νούμερο τα λέει όλα. Αυτή τη στιγμή 141 άτομα είναι στην ομάδα Εθελοντών. Θέλω όμως να είμαστε και αληθινοί. 141 άτομα δήλωσαν, δεν ήρθαν όλοι ή ήρθαν μία-δύο φορές. Για εμάς αρκεί να έρθουν και να μείνουν οι 50. Είναι ένας τεράστιος αριθμός κι αυτός. Με 50 άτομα χτίζεις μία πόλη από την αρχή.
Α.Τ: Ακριβώς αυτό. Και πριν την Ουκρανία και πριν τη Εύβοια. Ρίχνουμε βάση στον αυτοματισμό και ας πούμε, στην προετοιμασία της δουλειάς. Όταν χρειαστεί θα υπάρχουν οι άνθρωποι, θα υπάρχουν και τα ράφια και εμείς θα τα γεμίζουμε και θα τα διαχειριζόμαστε σωστά. Χτίστηκε η εμπιστοσύνη και με την κοινωνία, εδώ και 15 χρόνια, γιατί ξέρουν ποιοι είμαστε και τι κάνουμε. Οπότε ο κόσμος κινητοποιήθηκε άμεσα και βοήθησε με όλους τους τρόπους και ήταν εκεί σε κάθε μας κάλεσμα.
Η.Τ: Πάνω σε αυτό θα σας παρακαλέσω να μπείτε στην ιστοσελίδα της ομάδας, να πάτε στην ενότητα όπου γίνεται η έκκληση για συγκέντρωση χρημάτων και να δείτε πού πηγαίνουν ακριβώς τα χρήματα και ποιοι έχουν κάνει δωρεές. Όπως και ποιο είναι το υπόλοιπο μέχρι τώρα και φυσικά πού ξοδεύτηκαν αυτά τα χρήματα. Αυτό θέλουμε να γίνεται δημόσια. Τέλος να πω ότι δεν είναι πλυντήριο ψυχών οι καταστροφές. Άντε, λέμε στον κόσμο να φέρει πράγματα και να ανταποκριθεί, για να δείξουμε ότι γίνεται δουλειά. Ο σκοπός μετά από ένα σημείο είναι αυτό που θα φέρεις να πιάσει τόπο.
Επίσης, να τονιστεί, ότι μαζεύτηκαν εντός ολίγων ωρών, τόνοι τροφίμων και αγαθών πρώτης ανάγκης από Συλλόγους, Σχολεία, Εκκλησίες… Πού στάλθηκαν όλο αυτά;
Η.Τ: Δεν έχει σταλθεί τίποτα από τρόφιμα. Όλα έμειναν εδώ, γιατί είχαμε να ταΐσουμε μέχρι και 60 άτομα, τα οποία είχαν ανάγκες. Κι όλα αυτά συνεχίζουν και υπάρχουν στις αποθήκες μας. Επίσης, σε αυτό το σημείο, πρέπει να πούμε ότι κανείς δεν παίρνει πράγματα δωρεάν. Όλοι πρέπει να δουλέψουν. Αυτός είναι ο κανονισμός λειτουργίας του Καπνικού Σταθμού. Θα συμμετέχεις στη δομή. Πρέπει όλοι να συμμετέχουν σε αυτή και στη λειτουργία της. Εμείς βοηθάμε στο δικό μας το κομμάτι κι αυτοί όπως μπορούν. Συμμετέχουν όλοι και στο τέλος της εβδομάδας, έχει ο καθένας μία κατάσταση ωρών, (δεν την τηρούμε βέβαια στους Πρόσφυγες) αλλά υπάρχουν κι άλλοι, οικογένειες που δεν έχουν καμία σχέση με το Προσφυγικό της Ουκρανίας, που έρχονται εδώ, εργάζονται το πολύ 6 ώρες τη βδομάδα, παίρνουν 60 κάστα στην κάρτα τους (νόμισμα Καπνικού Σταθμού) και με 240 το μήνα, μπαίνουν στο σουπερμάρκετ και ψωνίζουν ό,τι θέλουν και χρειάζονται. Όσοι διαβάζουν αυτό το άρθρο, να τονίσουμε και πρέπει να το ξέρουν, ότι ο Καπνικός Σταθμός δεν είναι Εκκλησία, ούτε θέλει να είναι εκκλησία. Δεν μπορείς να έρθεις και να πεις «Δώστε μου μία σακούλα φαγητό». Θα δουλέψεις και θα πάρεις στο τέλος την αμοιβή σου ανάλογα με τις ώρες που έχεις εργαστεί.
Α.Τ: Δεν γράφουμε πουθενά φιλανθρωπική δράση. Είναι πάντα αλληλέγγυα κι αυτό σημαίνει ότι θα δώσω και θα πάρω. Αυτό το concept όμως το τηρούμε ακόμα και σε αυτή την περίπτωση και καταλαβαίνω, ότι σε κάποιους μπορεί να φανεί παράξενο. Το ότι ήρθε κάποιος κατατρεγμένος και δεν τον «σερβίρουμε». Το πάρε-δώσε όμως έχει και αποτέλεσμα στο τέλος της ημέρας. Έτσι αισθάνεσαι ότι κάτι κάνεις και ότι κάτι δίνεις.
Οι Δημόσιοι φορείς βοήθησαν σε όλη αυτή την κατάσταση; Ποιες ήταν οι κινήσεις που έγιναν από αυτή την πλευρά;
Η.Τ: Αυτό να το γράψεις έτσι ακριβώς όπως το ακούς τώρα… Άστο καλύτερα! Μηδενική συμμετοχή. Εκτός από την Αστυνομία, η οποία μας ζήτησε κάποια στιγμή να πάμε κάποια χαρτιά για την καταγραφή αυτών των ανθρώπων και για να δουν ποιοι μένουν εδώ και ποιοι είναι αυτοί οι Ουκρανοί πολίτες, δεν έχει πατήσει ακόμη κάποιος από αυτούς. Ένα παράδειγμα θα σας πω… Ήρθε ξενοδόχος ο οποίος μας είπε ότι πήγε στην Αντιπεριφέρεια και ζήτησε να διαθέσει 60 κρεβάτια από το ξενοδοχείο του για φιλοξενία, μιας κι είναι ρωσόφωνος και έχει δεσμούς με τη χώρα. Από εκεί του έδωσαν το τηλέφωνο μας. Γιατί χρειαζόταν πετρέλαιο… Δηλαδή για να του βρούμε εμείς λεφτά ή για να του βρούμε το πετρέλαιο που χρειαζόταν για να φιλοξενήσει τους ανθρώπους… Είναι απίστευτο…
ΑΤ. Και η μηδενική συνεισφορά δεν είναι μόνο σε ό,τι αφορά τα χρήματα και τα κονδύλια από την Αθήνα. Δεν υπάρχει οργάνωση. Δεν υπάρχει καν λίστα με το ποιοι μένουν εδώ, πόσα παιδιά είναι, ποιος χρειάζεται και τι χρειάζεται.
Η.Τ: Επανειλημμένα ζητήσαμε πράγματα, όπως να οργανωθεί ένα γραφείο υποδοχής στο Δήμο Κατερίνης. Το πιο απλό, δεν θέλει λεφτά. Να καταγραφεί το ποιοι ήρθανε. Δεν είναι δυνατόν να έρχεται η ύπατη αρμοστεία και να ζητά από εμάς εξηγήσεις. Αν είναι δυνατόν. Από τους απλούς εθελοντές; Κι η επίσημη απάντηση του Δήμου, είναι ότι από τη στιγμή που δεν πήρανε κονδύλια, δεν μπορούνε να κάνουνε τίποτα. Να τα γράψετε ακριβώς επί λέξη όπως τα λέω. «Δεν πήραμε λεφτά από την Κυβέρνηση, δεν κάνουμε τίποτα».
Πλέον και μετά από όλα αυτά, τουλάχιστον νιώθουν «ασφάλεια»; Γιατί βίωσαν το πιο τρομακτικό σκηνικό στα μάτια του ανθρώπου, έναν πόλεμο…
Η.Τ: Δεν νομίζω ότι οι άνθρωποι αυτοί νιώθουν «ασφάλεια». Αυτή τη στιγμή μπορεί να νιώθουν πιο ασφαλής από ότι ήταν στο σπίτι τους, στη χώρα τους πριν μερικές μέρες. Απεναντίας σε ό,τι αφορά τη σωματική τους ακεραιότητα, ναι, βρίσκονται σε μία ασφαλή χώρα, αλλά γενικότερα διαπιστώνω μία ανασφάλεια στο πρόσωπό τους και στη συμπεριφορά τους γιατί αντιμετωπίζουν ένα αβέβαιο μέλλον. Δεν ξέρουν τι θα ξημερώσει αύριο. Η κατάσταση στη χώρα τους τούς προκαλεί ανησυχία. Έχουν συνεχή επαφή με συγγενικά τους πρόσωπα και γνωρίζουν τι ακριβώς συμβαίνει εκεί. Ειδικά οι γυναίκες με τα παιδιά έχουν καθημερινή επαφή με τους άντρες οι οποίοι βρίσκονται στο μέτωπο και πολεμάνε. Έχουν βιώσει ένα τρομακτικό σκηνικό, τον πόλεμο. Πρόκειται για μεγάλη ψυχική ζημία. Το βλέπουμε στα παιδιά. Συγκεκριμένα μία οικογένεια, αναγκαστήκαμε να τη φιλοξενήσουμε σε ξενοδοχείο, μιας και δεν μπορούσε να μείνει στο μεγάλο χώρο μαζί με τους υπόλοιπους, διότι η κόρη ξυπνούσε τα βράδια και φώναζε. Καταλαβαίνετε, λοιπόν, σε πόσο τραγική κατάσταση βρίσκονται οι άνθρωποι αυτοί.
Α.Τ: Καθώς μίλησα με αρκετούς από αυτούς, σίγουρα διέκρινα τον πόνο στα μάτια τους. Εμείς εδώ φέραμε και ψυχολόγο για υποστήριξη. Πλέον νιώθουν καλύτερα, ναι, γιατί έχουν ενταχθεί και ο καθένας όπως σας είπα, είχε τη στήριξη την οποία χρειαζόταν. Εξασφαλίσαμε πρώτα από όλα τη στήριξή τους και μετά όλα τα υπόλοιπα.
Όλο αυτό το διάστημα και στην πορεία αυτού του μεγάλου αγώνα, ποιοι άλλοι ήταν δίπλα σας; Υπήρχε στήριξη από άλλες εθελοντικές ομάδες;
Η.Τ: Οι εθελοντικές ομάδες και η τοπική κοινωνία είναι πάντοτε στο πλευρό μας. Σε όσα καλέσματα έχουμε κάνει η τοπική κοινωνία ανταποκρίθηκε άμεσα, με απλοχεριά. Έδωσε ό,τι μπορούσε για να στηρίξει αυτούς τους ανθρώπους. Δυστυχώς αυτό δεν συνέβη με τις αρχές του τόπου. Κλείνουμε περίπου 6 βδομάδες φιλοξενώντας ανθρώπους σε αυτό το χώρο και δεν υπήρξε η παραμικρή επικοινωνία με Δήμο, Αντιπεριφέρεια, Περιφέρεια. Να ρωτήσει κάποιος τι γίνεται, πώς μπορούμε να βοηθήσουμε, υπάρχουν ανάγκες; Πώς φιλοξενείτε αυτούς τους ανθρώπους κτλ. Είναι λυπηρό να ακούει κανείς από τα επίσημα χείλη της πολιτείας, όπως αναφέραμε, ότι εάν δεν υπάρξουν χρήματα από την κυβέρνηση, εμείς δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα…
Α.Τ: Υπήρξαν πολλοί οι πολίτες που βοήθησαν. Αρκετοί από αυτούς ήταν επιχειρηματίες. Τα σχολεία βοήθησαν επίσης σε μεγάλο βαθμό. Όπως κι ένα ΚΔΑΠ μας είπε ότι εάν υπάρχουν παιδιά, θα τα κρατήσουν με μεγάλη χαρά και θα τα απασχολήσουν για όσο χρειαστεί.
Ποιες ανάγκες υπάρχουν αυτή τη στιγμή στον Καπνικό Σταθμό Κατερίνης και πώς κάποιος μπορεί να βοηθήσει και κατ’επέκταση να γίνει εθελοντής σε όσες περισσότερες δράσεις μπορεί;
Η.Τ: Η εθελοντική ομάδα στην ιστοσελίδα της ανεβάζει κάθε μέρα τις ανάγκες που υπάρχουν και ομολογώ ότι αυτή τη στιγμή είναι ελάχιστες. Εκτός από έναν θερμοσίφωνα ο οποίος χρειάζεται για να υπάρχει ζεστό νερό όλη την ημέρα, δεν υπάρχει κάποια άλλη ιδιαίτερη ανάγκη. Απλόχερα η τοπική κοινωνία έχει προσφέρει τα πάντα ώστε οι πολίτες αυτοί να έχουν ό,τι χρειάζεται, για να μπορέσει κανείς να έχει μία αξιοπρεπή διαβίωση στον τόπο μας. Για να γίνει κάποιος εθελοντής, μπορεί να δηλώσει συμμετοχή πάλι μέσα από την ιστοσελίδα της ομάδας όπου υπάρχουν οι φόρμες εγγραφής εθελοντών για την εκάστοτε δράση.
Α.T: Το πρώτο σημείο επαφής κι αναφοράς είναι το site μας “ https://www.otoposmou.gr/ “ εκεί αναγράφονται όλες οι οδηγίες για τους Εθελοντές και το τι πρέπει να κάνουν, όπως κι όποιος θέλει να προσφέρει το κάτι παραπάνω όπως και το τι ανάγκες υπάρχουν. Είναι κι αυτές αναλυτικά γραμμένες. Αλλιώς είμαστε εδώ κάθε μέρα από τις 9:00 μέχρι τις 20:00 και φροντίζουμε να υπάρχει πάντα κάποιος υπεύθυνος, που μπορεί να δώσει απαντήσεις για οποιοδήποτε θέμα. Ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα που πρέπει να θυμίσουμε στον κόσμο, είναι ότι δεν θα τελειώσει η ανάγκη, όταν τελειώσει ο πόλεμος. Ακόμα στέλνουμε βοήθεια στην Εύβοια και δεν αναφέρετε πλέον πουθενά. Δεν σημαίνει όταν φεύγει το θέμα από τις ειδήσεις, ότι τελειώνουν και τα βάσανα αυτών των ανθρώπων. Ειδικά στην Ελλάδα που για παράδειγμα γίνεται σεισμός, λένε ότι θα τους βρουν σπίτια, μένουν στην τελική σε κοντέινερ για κανένα μήνα και μετά τους ξεχνάνε… Στην Κρήτη ακόμα εκεί είναι. Ο κόσμος δεν πρέπει να ξεχάσει αυτό, ότι η ανάγκη δεν τελειώνει όταν ξεχνιέται από τις ειδήσεις.
Ποια είναι τα μελλοντικά τους σχέδια; Κάποια στιγμή ο πόλεμος θα τελειώσει. Σκοπεύουν να γυρίσουν πίσω ή γι’αυτούς υπάρχει κάτι στον τόπο μας; Ποια είναι η διαδικασία σε περίπτωση που κάποιος θελήσει να μείνει εδώ; Δίνεται η δυνατότητα παραμονής;
Η.Τ: Θα πω και πάλι ότι αυτή την ερώτηση θα έπρεπε να την απευθύνεται στο Δήμο ή στην Αντιπεριφερειάρχη του νομού Πιερίας. Αυτά τα ερωτήματα και ειδικά το τελευταίο σκέλος της ερώτησης, θα έπρεπε να το γνωρίζουν οι φορείς της πολιτείας. Παρόλα αυτά θα προσπαθήσω να απαντήσω στην ερώτηση… Πριν περίπου 15 μέρες άνοιξε μια πλατφόρμα μεταναστευτικής πολιτικής του Υπουργείου, όπου κάποιος μπορεί να δηλώσει συμμετοχή και να κλείσει ραντεβού σε ένα από 6 κέντρα πληροφόρησης-καταγραφής που έχουν οργανωθεί στην επικράτεια. Το πλησιέστερο σημείο σε εμάς είναι αυτή τη στιγμή στη Θεσσαλονίκη. Στο ραντεβού αυτό ο ενδιαφερόμενος θα παραλάβει μία κάρτα. Σε αυτή την κάρτα αναγράφεται ένα ΑΦΜ και το ΑΜΚΑ για το κάθε άτομο της οικογένειας. Στη συνέχεια ο Ουκρανός πολίτης θα μπορέσει για έναν χρόνο να έχει ελεύθερη πρόσβαση στην αγορά εργασίας της χώρας μας, όπως και στο εθνικό σύστημα υγείας. Θα πρέπει να πορευτεί δηλαδή, όπως πορευόμαστε όλοι οι υπόλοιποι Έλληνες, αντιμετωπίζοντας τις δυσκολίες τις οποίες γνωρίζετε. Θα πρέπει να βρουν στέγη, ή να φιλοξενηθούν κάπου. Δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή κάποιο βοήθημα, κάποια οικονομική ενίσχυση. Τι σχέδια μπορεί να κάνει κανείς, έχοντας με μία τέτοια κάρτα στο χέρι; Βέβαια, θα μου πείτε ότι περνάμε μία οικονομική κρίση, με το κόστος της ενέργειας να έχει γίνει ο «μπαμπούλας» των νοικοκυριών στη χώρα μας, οπότε πώς να ανοίξει κανείς την πόρτα του σε κάποια οικογένεια και να τη φιλοξενήσει, τη στιγμή που δεν μπορεί η ίδια η οικογένεια να καλύψει τις δικές τις ανάγκες; Θα έλεγα ότι είναι έως και ανεύθυνο να κάνει κανείς κάτι τέτοιο… Ναι, οι περισσότεροι από αυτούς σκοπεύουν να γυρίσουν πίσω. Περιμένουν να τελειώσει ο πόλεμος κι εννοείται ότι όλοι θέλουν να γυρίσουν πίσω στα σπίτια τους. Τώρα εάν αυτό θα είναι εφικτό εντός των επόμενων εβδομάδων ή μηνών, δεν μπορεί να το γνωρίζει κανείς.
Α.Τ: Αυτή η ερώτηση πονάει λίγο, γιατί επαναλαμβάνονται λάθη που τα είδαμε και παλιότερα. Αυτή τη στιγμή υπάρχει ένα τεράστιο δυναμικό ανθρώπινο στη χώρα. Η μεγάλη μας αίθουσα θα αδειάσει, γιατί θα φύγουν όσοι μένουν εκεί στη Γερμανία. Μαζικά. Γιατί η Ελλάδα ακόμα και τα πιο αυτονόητα πράγματα πάνω στην περίθαλψη, δεν τα προσφέρει. Δεν μπορείς να πεις σε έναν Ουκρανό με την οικογένειά του, γράψου σε αυτή την πλατφόρμα, θα πάρεις ένα ραντεβού σε 3 εβδομάδες στη Θεσσαλονίκη, για να πάρεις μετά μηδενικό επίδομα και ίσως βοήθεια για το σπίτι. Είναι γελοίο και για ακόμα μία φορά θα γίνει μία μαζική έξοδος από την Ελλάδα, σε χώρες όπως η Γερμανία, η οποία φρόντισε για 18 μήνες να τους πληρώσει το σπίτι, όλα τα έξοδα καλυμμένα + 360ευρώ στο χέρι. Κι αν μετά από αυτούς τους μήνες δεν βρουν δουλειά, θα δώσουν για ακόμα ένα χρόνο παράταση. Αυτά εδώ, ποτέ. Δεν μπορούν να κάτσουν για πάντα, ακόμα κι αν το ήθελαν και η χώρα μας θα χρειαζόταν καινούργιο αίμα και καινούργια μυαλά. Άτομα που έχουν εκπαίδευση. Τους διώχνουμε, όπως όλους τους άλλους.
Δράσεις της πολιτείας για την εξυπηρέτηση των Ουκρανών προσφυγών:
- Το Υπ. Μετανάστευσης και Ασύλου στην ιστοσελίδα https://migration.gov.gr/ukraine/αναφέρει λεπτομερώς πληροφορίες στην ουκρανική, ελληνική και αγγλική γλώσσα για τη διαδικασία εισόδου Ουκρανών προσφύγων, τις υλικές παροχές και τις συνθήκες φιλοξενίας, καθώς και ειδικές οδηγίες για την προστασία των ασυνόδευτων ανηλίκων.
- Ξεκινάει η λειτουργία τηλεφωνικού κέντρου help desk από Δευτέρα έως Παρασκευή (07.00-22.00) για την παροχή πληροφοριών σε ουκρανική, ελληνική και αγγλική γλώσσα (τηλ: +30 213 1629600), ενώ παρέχεται η δυνατότητα επικοινωνίας και μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στη διεύθυνση.
- Ουκρανοί πολίτες οι οποίοι δεν φέρουν ταξιδιωτικά έγγραφα μπορούν να εισέλθουν στην Ελλάδα μόνο από το Τμήμα Διαβατηριακού Ελέγχου Προμαχώνα (τηλ. +30 23230 41079). Εκεί θα χορηγείται σχετικό έγγραφο σε συνεργασία με το προσωπικό της ουκρανικής πρεσβείας στην Ελλάδα.
