Μενού Κλείσιμο

Το «παιχνίδι» των ορισμών και των «Αντανακλάσεων»

Η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη μιλά για τις «Αντανακλάσεις»

Τριάντα εννέα ποιήματα που γράφτηκαν τα δύσκολα χρόνια της δοκιμασίας του λαού μας αλλά και της δικής της προσωπικής αναζήτησης, φέρνει στο φως η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη με τις «Αντανακλάσεις», μιας ποιητικής συλλογής η οποία συνοδεύεται από τα «οπτικά ερεθίσματα» του Παναγιώτη Φτάρα.

Η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη, σε συνέντευξή της στην «Επτά», δίνει τους δικούς της «ορισμούς» και εξηγεί τις «αντανακλάσεις» των γεγονότων μέσα από τη δημιουργία της πένας και του φωτογραφικού φακού. Η παρουσίαση της ποιητικής συλλογής, γίνεται στις 21 Οκτωβρίου στο Θέατρο ΜΩ της Κατερίνης…

 

Τι ορισμό θα μου έδινες για τη λογοτεχνία;

Η λογοτεχνία είναι κατάδυση της ψυχής. Και σκοπός της, όπως είπε ο Έλιοτ, να μετατρέπει το αίμα σε μελάνι. Και επειδή μου αρέσει να χώνω το μαχαίρι βαθιά στη πληγή, ώστε να περνώ τα μηνύματα μου μέσα από τους ήρωες μου, μπορώ να πω ότι οι λέξεις είναι πολλές φορές πιο δυνατές από το μαχαίρι.. Αρκεί ο συγγραφέας να έχει τη πυγμή και να μη φοβάται να το χρησιμοποιήσει όταν το χρειαστεί.

 

Για τη Ποίηση;

Θα δανειστώ τον ορισμό που είχε πει ο Γιώργος Σεφέρης γιατί έτσι ακριβώς έτσι νιώθω: «Η ποίηση έχει τις ρίζες της στην ανθρώπινη ανάσα. Και τι θα γινόμασταν, αν η πνοή μας λιγόστευε;»

 

Από ποια ηλικία άρχισες να γράφεις και ποιος σου έδωσε τα ερεθίσματα να ξεκινήσεις;

Από πολύ μικρή, 10 χρονών, είχα γράψει το πρώτο μου ποίημα. Η αφορμή ήταν, όταν στα γεγονότα της Νομικής Σχολής, στη δικτατορία, είχαν χτυπήσει τον Ποιητή και Δάσκαλο μου αργότερα, Γιάννη Κουτσοχέρα. Με αποτέλεσμα να χάσει το μάτι του Είχα θυμώσει τόσο πολύ. Όταν ήρθε η Δημοκρατία στην Ελλάδα, άρχισα να μαθαίνω από έξω τα ποιήματα του. Αγαπούσε τους νέους ανθρώπους, Με μπόλιασε με πολύ αγάπη για τη Ποίηση και γενικά με τη συγγραφή. Μεγάλωσα μέσα στα βιβλία. Ποιήματα έγραφα χωρίς να θαρρεύομαι να τα κοινοποιήσω. Όταν το 1985, έγινε ο Έλληνας πρέσβης της UNESCO, του είχα στείλει τα ποιήματα που είχα στο συρτάρι μου. Του άρεσαν και μου έστειλε το σημείωμα να προχωρήσω. Τον μνημονεύω πάντα γιατί μου πρόσφερε όλα αυτά που έχω δημιουργήσει μέχρι σήμερα. Μου άνοιξα τα φτερά κι εξέδωσα έξι ποιητικές συλλογές, ξεκινώντας από το 1987. Είναι πολύ όμορφο να αναγνωρίζεις και να εκτιμάς τους ανθρώπους που σε βοήθησαν να γράψεις έστω κι ένα βιβλίο.

Ναι, αλλά η συγγραφή προϋποθέτει ανάγνωση και προσωπικά βιώματα

Δεν θυμάμαι τη ζωή μου χωρίς βιβλία. Δεν νοείται να είσαι συγγραφέας χωρίς να έχεις διαβάσει τουλάχιστον τους κλασσικούς συγγραφείς-Ποιητές από την Ελληνική και ξένη λογοτεχνία. Όσο για τα προσωπικά βιώματα, υπάρχουν αρκετά να γράφω σε όλη μου τη ζωή. Γεννήθηκα σε μια έντονη πολιτικοποιημένη χρονιά, το 1963, στην Αθήνα, στα Εξάρχεια, σε μια πολιτικοποιημένη οικογένεια, όπου όλα τα αδέλφια του πατέρα μου, και ο ίδιος ο πατέρας μου, διώχθηκαν από τις εργασίες τους λόγω πολιτικών φρονημάτων ενώ ο θείος μου, αρχηγός του ΠΑΚ Εσωτερικού και πρώην υπουργός, πήγε εξορίες και φυλακές. Αυτό σήμαινε παρακολουθήσεις της οικογένειας από την Ασφάλεια, στέρηση εξόδου από τη χώρα και πολλά άλλα. Όλα αυτά τα βιώματα οδήγησαν στη δική μου ενεργό συμμετοχή αλλά και στη συγγραφή. Υπάρχουν πολλά ακόμη στις αποσκευές μου.

 

Ποια είναι η θέση της Ποίησης στο αναγνωστικό κοινό κι αν πιστεύεις ότι οι αναγνώστες θα επιστρέψουν σ’ αυτή.

Δυστυχώς είναι χαμηλή η θέση της στις προτιμήσεις των αναγνωστών και θέλω να πιστεύω ότι .το μέλλον θα είναι αισιόδοξο. Αρκεί οι ποιητές με τους αναγνώστες της κάθε πόλης να θέλουν να γράψουν πάλι ιστορία. Ας είμαστε αισιόδοξοι λοιπόν.

 

Μετά από πέντε ποιητικές συλλογές, έγραψες μυθιστορήματα. Πρόσκαιρος πειραματισμός ή τελική στροφή;

Είναι αλήθεια. Τα τελευταία χρόνια ασχολούμαι με το ιστορικό μυθιστόρημα. Έκανα ένα διάλειμμα, περισσότερο για να πειραματιστώ στη μεγάλη φόρμα. Νιώθω πώς αυτά που έχω να πω, τα μηνύματα που θέλω να μεταφέρω, είναι τόσα πολλά που δεν χωρούν στην αφαιρετική Ποίηση.

 

Να έρθουμε τώρα στην νέα σου ποιητική συλλογή «Αντανακλάσεις», που κυκλοφόρησε τον περασμένο Ιούνιο. Πώς εμπνεύστηκες τον τίτλο;

Ήταν μέσα σε τρεις επιλογές. Κυριάρχησε αυτός ο τίτλος, μετά από συζητήσεις με τον Γιώργο Χανδόλια που με βοήθησε πολύ αλλά και σκαλίζοντας πιο διεισδυτικά όλα τα ποιήματα μου, Σχεδόν σε όλα τα ποιήματα της συλλογής, τοποθετώ τον εαυτό μου αλλά και τον κάθε συνάνθρωπο, απέναντι σε ένα καθρέφτη. Της κριτικής, της αλήθειας, αλλά και της αυτοκριτικής, Δεν αποποιούμαι τις ευθύνες απέναντι στα παιδιά μου αλλά δεν θέλω και ο συνομιλητής μου να παραιτηθεί από αυτές. Είτε σε μισοραγισμένο είτε σε ολόσωμο καθρέφτη, οι ευθύνες είναι ίδιες. Θέλω να ξεσηκώσω τον κουρασμένο, τον απογοητευμένο από την έκπτωση των αξιών αλλά κι αυτόν που στέκεται βολεμένος και αδιάφορος απέναντι στα προβλήματα του σήμερα. Αυτός δεν είναι ο ρόλος των γραφιάδων;

Ποια ήταν τα ερεθίσματα για να γραφούν αυτά τα ποιήματα;

Σ’ αυτή τη ποιητική συλλογή, υπάρχουν τριάντα εννέα ποιήματα που γράφτηκαν τα δύσκολα χρόνια της δοκιμασίας του λαού μας αλλά και της δικής μου προσωπικής αναζήτησης. Από την εποχή των αγανακτισμένων και εντεύθεν. Αφυπνιστικά, αγωνιστικά αλλά και με άρωμα του Αιγαίου, της Τήνου. Το νησί του έρωτα. Αν δεν είσαι ερωτευμένος άλλωστε με τη χώρα σου, το τόπο σου, τον άνθρωπο της ζωής σου, ποιο είναι το νόημα της ύπαρξης σου μέσα στην ιστορία που εσύ χτίζεις; Ποιήματα γραμμένα λοιπόν για την ατομική και συλλογική ευθύνη του λαού μας. Εμπνευσμένα από τον Οδυσσέα Ελύτη, τον Νίκο Καζαντζάκη, αλλά και από τα προσφυγικά ρεύματα προς τη χώρα μας, από τις ανησυχίες μου για τις συνέπειες εγκατάστασης των ανεμογεννητριών στα ελληνικά βουνά και νησιά μας. Είναι ένα βιβλίο αγαπημένο, καλαίσθητο, ξεχωριστό για μένα, κι αυτό το οφείλω στη φίλη και γραφίστα Γεωργία Γρηγοριάδου που έδωσε όλο το μεράκι και τη δημιουργική της έμπνευση, ακόμη και στη παραμικρή λεπτομέρεια.

Πώς προέκυψε η συνεργασία σου με τον φωτογράφο Παναγιώτη Φτάρα;

Η συνεργασία μου με τον Παναγιώτη ξεκίνησε από τα θεατρικά ρεπορτάζ, στο θέατρο Μώ. Ακολούθησαν τα 2α Κινηματογραφικά αφιερώματα όπου η συνεργασία μας γινόταν σχεδόν καθημερινή αφού θέλαμε να καλύψουμε γεγονότα και συνεντεύξεις. Έγιναν πολλές συζητήσεις, του έστελνα τα ποιήματα μου, μου έστελνε φωτογραφίες και να το αποτέλεσμα που κρατάτε στα χέρια σας. Δεν ήταν καθόλου δύσκολο να διακρίνω τη σεμνότητα, τη συνέπεια, το πείσμα και τη τελειομανία στη δουλειά του. Το πάθος για τη τέχνη του. Αντιλήφθηκε, κατανόησε, ταυτίστηκε, διείσδυσε με όλα τα οπτικά ερεθίσματα του και κατάφερε με την ευαισθησία και τη γνώση του πάνω στο φακό, να δημιουργήσει υπέροχες, ασπρόμαυρες, φωτογραφίες. Άλλωστε είναι λάτρης της ποιητικής φωτογραφίας. Κι αυτό αντικατοπτρίζεται σ’ αυτή τη συλλογή. Είναι πολύ όμορφο να εμπνέονται άλλοι καλλιτέχνες από τα δημιουργήματα σου αλλά και το αντίθετο. Εδώ θέλω να ευχαριστήσω την ηθοποιό Τίνα Ιωαννίδου και τη δικηγόρο Αναστασία Σαλασίδου που κοσμούν τέσσερα ποιήματα μου, για τη μεγάλη υπομονή που έδειξαν να φωτογραφηθούν στον φακό του Παναγιώτη Φτάρα.

Μίλησε μας για τη παρουσίαση της ποιητικής συλλογής στη Κατερίνη;

Η παρουσίαση των «Αντανακλάσεων θα γίνει στο θέατρο Μώ, τη Δευτέρα 21 Οκτωβρίου, στις 7.30 το απόγευμα. Ένας όμορφος χώρος που για δεύτερη φορά με φιλοξενεί και νιώθω πραγματικά όμορφα στη σκηνή του. Θα μιλήσουν για το έργο μας, ο ηθοποιός, σκηνοθέτης και καλλιτεχνικός Διευθυντής του Φεστιβάλ Ολύμπου Γιώργος Χανδόλιας που η βοήθεια του ήταν ανεκτίμητη και ο φίλος και ομότεχνος Θεοχάρης Μπικηρόπουλος που ευχαριστώ για την αποδοχή της πρότασης μου. . Ενώ θα απαγγείλουν τα ποιήματα οι ηθοποιοί και φίλοι Τίνα Ιωαννίδου και ο Κώστας Μυστακίδης.

Επειδή μου αρέσει οι παρέες να γράφουν ιστορία και αναπολώ εκείνες τις εποχές στην Αθήνα, όπου ο κόσμος μαζευόταν στις μπουάτ, στα πατάρια των βιβλιοπωλείων, στα κουτούκια και απήγγειλαν ποιήματα ή μιλούσαν για τη Τέχνη, ο χώρος του θεάτρου πιστεύω ότι είναι ο πιο ιδανικός μετά τα βιβλιοπωλεία, για τέτοιες συναντήσεις. Τα βιβλιοπωλεία σίγουρα είναι ο φυσικός χώρος του βιβλίου. Αλλά όταν έρθετε στη παρουσίαση, θα καταλάβετε γιατί προτίμησα το θέατρο.

Σας περιμένουμε λοιπόν, να μιλήσουμε για αυτές τις δυο Τέχνες. Αν τελικά η μια Τέχνη έρχεται να απειλήσει την άλλη; Ή αυτό το αντάμωμα έρχεται ως ευκαιρία η μια να βοηθήσει την άλλη για να απελευθερωθεί από τα δεσμά της.

Οι ειδήσεις της Κατερίνης και της Πιερίας με ένα κλικ.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ