Κων/νος Σαλαβάτης
Πτυχιούχος Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας ΑΠΘ.
Κάτοχος Μεταπτυχιακού τίτλου στις Αγγλικές και Αμερικανικές Σπουδές.
«Οι πιο σκοτεινές γωνιές στην Κόλαση είναι κρατημένες για εκείνους που διατηρούν την ουδετερότητά τους σε εποχές ηθικής κρίσης» – Dante Alighieri
Το σημερινό άρθρο έρχεται ως αντίδραση σε μια αρκετά θορυβώδη εβδομάδα. Δύο πολύ συγκεκριμένες ειδήσεις από δύο διαφορετικά επίπεδα της κοινωνικής ζωής με έκαναν αρχικά να ανοίξω τον ασκό του Αιόλου όσον αφορά την υποκρισία μας, αλλά και να κάνω παράλληλα ένα σχόλιο για τον απολιτίκ κυνισμό που χαρακτηρίζει πλέον ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού. Η πρώτη ήταν η αντίδραση του κορυφαίου μπασκετμπολίστα LeBron James στην ερώτηση που του έκαναν οι δημοσιογράφοι σχετικά με τον Daryl Morey, γενικού διευθυντή των Houston Rockets, ο οποίος εξέφρασε την υποστήριξη του προς τις διαδηλώσεις υπέρ της δημοκρατίας στο Χονγκ Κονγκ. Η δεύτερη ήταν η αντίδραση της Blizzard, κορυφαίας εταιρίας ανάπτυξης βιντεοπαιχνιδιών σε αντίστοιχο σχόλιο που έκανε γνωστός επαγγελματίας gamer από την Κίνα (ο Blitzchung) σε πλαίσιο τουρνουά της, όπου αρχικά απέκλεισε τον παίκτη από κάθε μελλοντικό τουρνουά της για ένα χρόνο και του πήρε πίσω το χρηματικό έπαθλο, πριν ελαφρύνει την απόφαση της.
Αρχικά θα ξεκινήσω παίρνοντας ως δεδομένο πως ιδιωτικοί οργανισμοί όπως το NBA ή η Blizzard έχουν αυστηρή «δεν συζητάμε για πολιτικά ζητήματα» πολιτική λειτουργίας μιας και ανήκουν στην καπιταλιστική πραγματικότητα του κέρδους. Ακολουθούν το modus operandi κάθε ιδιωτικής εταιρίας στο σύγχρονο πολιτικό-οικονομικό κλίμα. Δεν έχουμε αξίες, δεν πιστεύουμε σε τίποτα παρά μόνο στον Θεό του χρήματος. Είμαστε ένα απρόσωπο συνονθύλευμα που βλέπει τα πάντα γύρω του ως αριθμούς και στατιστικές προβλέψεις. Εκφράζοντας οποιαδήποτε πολιτική θέση χάνουμε πελάτες, οπότε αρκούμαστε στην λογική του jukebox, ρίχτε μας κέρματα και θα σας τραγουδάμε ότι θέλετε. Αυτή είναι η λογική του ύστερου καπιταλισμού και την έχουμε πλέον όλοι δεχτεί χωρίς δεύτερη κουβέντα.
Το πρόβλημα για αυτούς τους οργανισμούς ξεκινάει όταν άνθρωποι που συνεργάζονται μαζί τους αρχίζουν να καταλαβαίνουν πως στο βωμό του χρήματος έχουν πουλήσει κάθε είδος αξίας και ιδανικού όταν μένουν σιωπηλοί όσον αφορά θέματα κοινωνικής και πολιτικής δικαιοσύνης στα οποία έχουν ισχυρές απόψεις, όπως η περίπτωση Kaepernick. Ο Daryl Morey έκανε ένα σχόλιο που στην ουσία του βρίσκει σύμφωνο ένα μεγάλο ποσοστό του αμερικανικού λαού (και όχι μόνο, αλλά χάριν επιχειρηματολογίας θα μιλήσω μόνο γι’ αυτό). Πήρε μια ξεκάθαρη πολιτική θέση και αμέσως ο εργοδότης του τον ανάγκασε να ζητήσει συγγνώμη από την κυβέρνηση της Κίνας και τον λαό της (τον ίδιο λαό που είναι στους δρόμους εδώ και μήνες απαιτώντας δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις). Προφανώς και μια τέτοια αντίδραση την περιμένουμε από μια εταιρία που θέλει να προασπίσει τα συμφέροντα της και τις σχέσεις της με τις άλλες εταιρίες-κολοσσούς της Κίνας.
Αυτό που δεν περίμενα με τίποτα όμως είναι η απαξιωτική αντίδραση του «παιδιού της ρεκλάμας» (poster-boy όπως το λένε οι Αμερικανοί), του κυριότερου αντιπροσώπου της εταιρίας, ο οποίος είχε χτίσει (από τις αντιδράσεις περί Colin Kaepernick ακόμα) την εικόνα ενός βαθιά πολιτικού αθλητή που δεν φοβάται να υψώσει το ανάστημα του σε θέματα κοινωνικής αδικίας. Του ανθρώπου που κυκλοφορεί με μπλούζες “More than an athlete” (μτφ. Παραπάνω από ένας αθλητής), την παραγωγή των οποίων ξεκίνησε ο ίδιος όταν του είπαν πως «δεν είναι συνετό να ζητήσεις πολιτικές συμβουλές από κάποιον που πληρώνεται 100 εκατομμύρια δολάρια ετησίως για να ντριμπλάρει μια μπάλα». Του ανθρώπου που έχει εκφράσει την έντονη δυσαρέσκεια του για τον πρόεδρο των ΗΠΑ πολλάκις.
«Δεν θέλω να έρθω σε αντιπαράθεση με τον Daryl Morey, αλλά πιστεύω πως δεν ήταν αρκετά ενημερωμένος όσον αφορά την κατάσταση την οποία σχολίαζε» απάντησε ο LeBron όταν ρωτήθηκε για το περιστατικό. Δεν είπε «ουδέν σχόλιο», δεν υπεξέφυγε, ήταν ξεκάθαρος. Δεν υπάρχει περίπτωση να είσαι ενημερωμένος για τα πεπραγμένα στην Κίνα, οπότε το βουλώνεις. Προφανώς είναι «παραπάνω από ένας αθλητής» μόνο όταν δεν απειλούνται οι χορηγίες από απολυταρχικά καθεστώτα που δέχεται το αφεντικό του και που του επιτρέπουν να τρώει με χρυσά κουτάλια. Πέρυσι, στον προσωπικό του λογαριασμό στο twitter, είχε γράψει την ημέρα που γιορτάζεται η πολιτική δράση του εμβληματικού προσώπου του Αφρικανό-Αμερικανικού Κινήματος Πολιτικών Δικαιωμάτων Martin Luther King, πως «η αδικία οπουδήποτε απειλεί τη δικαιοσύνη παντού». Ξέχασε να βάλει όμως αστερίσκο στο απόφθεγμα του MLK με την υποσημείωση «αρκεί να μην επηρεάζει το cash flow μου».
Κάθε άνθρωπος, από οποιοδήποτε κοινωνικό υπόβαθρο, ανεξάρτητα μόρφωσης ή επαγγέλματος οφείλει να σκέφτεται πολιτικά εφόσον ζει σε μια οργανωμένη κοινωνία. Το να λες «α δε με ενδιαφέρουν τα πολιτικά εμένα» ή το «προσπαθώ να ζω με όσο το δυνατόν λιγότερη πολιτική στη ζωή μου» είναι, εκτός από ανεύθυνο, ψέμα. Η ίδια σου η σιωπή ή η άρνηση να πάρεις θέση είναι πολιτική πράξη συναίνεσης. Οπότε καλά κάνουν οι ηθοποιοί, οι τραγουδιστές, οι αθλητές, οι καθηγητές, οι φουρνάρηδες, οι εργάτες, όταν εκφράζουν πολιτικές θέσεις. Μπορεί εγώ και εσύ να διαφωνούμε με κάποιους, δεν μπορούμε όμως ποτέ να τους φιμώσουμε. Πρέπει να ακούγονται οι φωνές ΟΛΩΝ (εφόσον δεν απειλούν και δεν διαστρεβλώνουν τις αρχές της δημοκρατίας με μίσος και προκαταλήψεις) και για να γίνει αυτό πρέπει οι άνθρωποι των οποίων η φωνή είναι στεντόρεια (μιας και επηρεάζουν τρομακτικά ένα μεγάλο κομμάτι του παγκόσμιου πληθυσμού) να μην λακίζουν στο απαξιωτικό νεύμα των από πάνω. Προφανώς και μια τέτοια θέση δεν είναι πολιτική πανάκεια, ούτε θα λύσει τις διαφωνίες, αλλά είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Και δεν μιλάω εννοείται για φωνές που απλά θέλουν να φωνάξουν, αλλά για φωνές ενημερωμένες με το θάρρος της γνώμης τους που κρίνουν πως η σιωπή τους σε ένα συγκεκριμένο θέμα θα ενισχύσει την κυρίαρχη ιδεολογική δομή. Αν ο LeBron θέλει να μιλήσει για το κίνημα “Black Lives Matter” επειδή νιώθει συνένοχος αν μείνει σιωπηλός στην συστημική βία του κράτους προς τους Αφρικανό-Αμερικανούς, μαγκιά του. Αν ο Morey θέλει να εκφράσει συμπαράσταση στο κίνημα για δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις στο Χονγκ Κονγκ, μαγκιά του.
Δεν υπάρχει τίποτα πιο ωφέλιμο από τον απολιτίκ κυνισμό της εποχής για τους ανθρώπους που με τα χρήματα τους καθορίζουν και ελέγχουν τον τρόπο ζωής μας. Όπως έγραφε ένας από τους σπουδαιότερους δραματουργούς στην ιστορία, ο Μπέρτολτ Μπρεχτ, «ο χειρότερος αγράμματος είναι ο πολιτικά αγράμματος. Δεν ακούει τίποτα, δεν βλέπει τίποτα, δε μετέχει στην πολιτική ζωή. Δεν δείχνει να γνωρίζει ότι το κόστος διαβίωσης, η τιμή των φασολιών, του αλευριού, του ενοικίου, των φαρμάκων, όλα βασίζονται σε πολιτικές αποφάσεις. Νιώθει ακόμη και περήφανος για την πολιτική του αμορφωσιά, φουσκώνει το στήθος και λέει πως μισεί την πολιτική. Δε γνωρίζει, ο ηλίθιος, πως απ’ την έλλειψη συμμετοχής του στα κοινά προέρχεται η ύπαρξη της πόρνης, το παρατημένο παιδί, ο κλέφτης και, χειρότερα απ’ όλα, οι διεφθαρμένοι αξιωματούχοι, οι λακέδες των εκμεταλλευτριών πολυεθνικών εταιρειών […]». Είναι μήπως πολύ σκληρός ο Μπρεχτ; Ο Αριστοτέλης στα Πολιτικά του που διδασκόμαστε στο Λύκειο υποστηρίζει πως ο άνθρωπος είναι «φύσει πολιτικόν ζώον». Αν βγάλουμε το «πολιτικόν» από την έκφραση, τότε τι μένει;
Οι ειδήσεις της Κατερίνης και της Πιερίας με ένα κλικ.
