Όψεις της μεταπολεμικής Κατερίνης του Αντώνη Κάλφα
Η πρώτη εκδήλωση του νεοσύστατου Ομίλου για την Ιστορία και τον Πολιτισμό κέντρισε το ενδιαφέρον πολλών συμπολιτών μας με αποτέλεσμα η εκδήλωση-ημερίδα να στεφθεί από απόλυτη επιτυχία. Η Κατερίνη και η Πιερία από το τέλος του εμφυλίου μέχρι το πραξικόπημα των συνταγματαρχών με ό,τι αυτό συνεπάγεται (καχεκτική δημοκρατία αποκλήθηκε η περίοδος αυτή από τον ομότιμο καθηγητή Ηλία Νικολακόπουλο) αποτέλεσε το επίκεντρο των εισηγήσεων.
Ο Νίκος Βαρμάζης με τον γνωστό θερμό, αυτοβιογραφικό του τρόπο μίλησε για το κλίμα της Κατερίνης (καθημερινή ζωή, φτώχεια, μετανάστευση, η παρουσία του στρατού στην πόλη, καχεξία μέσα σε ένα αυστηρό και αντιπαιδαγωγικό πλαίσιο αλλά και προσπάθειες για μια καλύτερη ζωή). Όπως είπε χαρακτηριστικά «Το Γυμνάσιο Πιερίας- και φυσικά όλα σχεδόν τα γυμνάσια τότε- λειτουργούσε με συνθήκες άκρατου αυταρχισμού, ακατανόητου για τα σημερινά σχολεία: απαγόρευση κυκλοφορίας στην πόλη μετά τις 8 το βράδυ, απαγόρευση του κινηματογράφου και του ποδοσφαίρου, ανεξέλεγκτος αυταρχισμός κάποιων καθηγητών που πίστευαν στην αρχή ‘ο μη δαρείς άνθρωπος ου γίγνεται’»
Ο Νίκος Γραίκος επικεντρώθηκε στο συνολικό πολιτισμικό πεδίο («δηλώσεις μετανοίας», προπαγάνδα, δημιουργία νέων πολιτισμικών φορέων όπως η Εστία Πιερίδων Μουσών, οικονομική και κοινωνική βελτίωση της ζωής μέσω της καπνοπαραγωγής). Ο Αντώνης Κάλφας εστίασε την εισήγησή του σε ένα λιγότερο γνωστό πεδίο της πιερικής μικροϊστορίας, σε αυτό της δράσης της ΕΔΑ και της νεολαίας Λαμπράκη καθώς και στις αντιδικτατορικές δραστηριότητες και των αγώνα της δικτατορικής περιόδου.
«Η Πιερική ‘Επιτροπή Δημοσίας Ασφαλείας’ με πρόεδρο τον Νομάρχη Πιερίας Ανδρέα Παπαματθαίου και μέλη τον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Κωνσταντίνο Καραπιπέρη και τον Διοικητή Χωροφυλακής Βασίλειο Λιάτσο, αποφασίζει να παρατείνει την εκτόπιση 18 Πιεριέων εξορίστων για έναν ακόμη χρόνο ‘ως επικινδύνων εις την Δημοσίαν Τάξιν και Εθνικήν Ασφάλειαν του Νομού Πιερίας […επειδή εξακολουθούν να εμμένουν μετά φανατισμού εις τας κομμουνιστικάς των ιδέας και επιδιώξεις […]. Πρώτος στη λίστα των ‘επικινδύνων’ ήταν ο Βάσιας Αμανατίδης. Μαζί του 17 ακόμη Πιεριείς που είχαν συλληφθεί τον Απρίλη του 1967 και είχαν εξοριστεί στη Λέρο—ο Χρήστος Ανανιάδης, ο Αντώνης Γκουτζαμάνης, ο Γιώργος Μαυρίδης, ο Χαρίλαος Μπούσιος, ο Ιορδάνης Πουλικίδης, ο Δημήτρης Τραπεζανλίδης, ο Θανάσης Φτίκας, ο Σπύρος Καλτέκης, ο Θανάσης Πούλιος, ο Χρήστος Βρεττόπουλος, ο Μιχάλης Σαββόπουλος, ο Κώστας Τεμερίδης, ο Γιώργος Τζιάτζιος, ο Δημήτρης Αβραμίδης, ο Στυλιανός Δεληγιώργης και ο Κώστας Τομπουλίδης. Δέκατη όγδοη στη λίστα ο Νόπη Κωτακίδου που ήταν εξόριστη στην Αλικαρνασσό Ηρακλείου. Ήταν η δεύτερη ετήσια παρόμοια απόφαση που εξέδιδε η ‘Επιτροπή Δημοσίας Ασφαλείας’ του νομού, για όσους δεν συμμορφώνονταν προς τας υποδείξεις και δεν υπέγραφαν ‘δήλωση μετανοίας’».
Συγκινητική και εξόχως διδακτική ήταν και η παρέμβαση τριών εκπροσώπων του αγώνων της περιόδου αυτής (Γιάννης Γρηγοριάδης, Μίμης Κασαπίδης και Ιάκκωβος Παπαδόπουλος). Οι παρεμβάσεις τους, σεμνές και κατατοπιστικές, έδωσαν το στίγμα των ανθρώπων που βίωσαν τις διώξεις αλλά και την υπερηφάνεια τόσο στη δεκαετία του εξήντα όσο και στη δικτατορία.
Η εισήγηση του κεντρικού ομιλητή, εκλογικού κοινωνιολόγου, Ηλία Νικολακόπουλου αφορούσε δύο ζητήματα: το πρώτο ήταν η ανάλυση των εκλογικών αποτελεσμάτων της ΕΔΑ στην μετεμφυλιακή Πιερία (μικρά σχετικά ποσοστά της Αριστεράς σε σύγκριση με τα ποσοστά της βόρειας Ελλάδας αλλά και πανελληνίως, ο ρόλος της μετανάστευσης η οποία κατά τη γνώμη του έδρασε καταλυτικά στην υποχώρηση των ποσοστών και της επιρροής της αριστεράς). Το δεύτερο ζήτημα σχετιζόταν και με την πρόσφατη έκδοση του βιβλίου του για τον Ηλία Ηλιού, προϊόν της συνεργασίας του Νικολακόπουλου με το Ίδρυμα για την Δημοκρατία και τον Κοινοβουλευτισμό. Αυτοδημιούργητος προοδευτικός δικηγόρος με σοσιαλιστικές τάσεις, υποψήφιος βουλευτής για πρώτη φορά με το κόμμα του Αλέξανδρου Παπαναστασίου στη Λέσβο το 1932, εγκαταστάθηκε το 1935 στην Αθήνα και στη διάρκεια της Κατοχής αγωνίστηκε μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ, ως απλό μέλος δίχως κάποια ιδιαίτερη κομματική ένταξη. Η πρωτοτυπία της πολιτικής του διαδρομής εγκαινιάζεται με την ένταξή του στο ΚΚΕ μετά τη Βάρκιζα (σ. 36). Με το ίδιο θάρρος θα υπερασπιστεί δημόσια το 1945 το δικαίωμα της κατοχικής Αντίστασης να σκοτώνει τους καταδότες και συνεργάτες του κατακτητή· δηλώσεις που, όπως σημειώνει ο βιογράφος του, «βρίσκονται στην πρώτη θέση των εναντίον του κατηγοριών κατά την επόμενη δεκαετία, σε όλα τα “Δελτία δράσεως” που συνέτασσε η Ασφάλεια» (σ. 39).
Την εκδήλωση του Ομίλου για την Ιστορία και τον Πολιτισμό τίμησαν με την παρουσία τους οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ Στέργιος Καστόρης, Μπέτυ Σκούφα, Χάρης Τζαμακλής, η υποψήφια βουλευτής Έφη Μπάσδρα, δημοτικοί σύμβουλοι (Γνωσούλα Χαϊλατζίδου, Μαίρη Αρβανίτη), ο υποψήφιος δήμαρχος Κατερίνης Γιώργος Νταντάμης και άλλοι σύμβουλοι τού συνδυασμού του (Κώστας Χατζηιωαννίδης, Σάκης Γκούνας), ο δημοτικός σύμβουλος Αιγινίου Γιώργος Γκαϊντατζής, στελέχη της εκπαίδευσης (Κύριλλος Τσερμπάκ, Μαρία Κορύτσα, Μιράντα Παππά), η προϊσταμένη των ΓΑΚ Πιερίας Μαρία Χρυσοχοϊδου και πλείστοι όσοι φιλίστορες της πόλης μας (Νίκος Σαλπιστής, Χρυσούλα Μάνου κ.ά.).
Εννοείται πως σημαντική ήταν για την όλη διοργάνωση η βοήθεια του δραστήριου μέλους του Ομίλου Φοίβου Τσικλιά καθώς και η τεχνική βοήθεια του αρμόδιου Χρήστου Σερεμετίδη.
Οι ειδήσεις της Κατερίνης και της Πιερίας με ένα κλικ.
