Οι επιδράσεις της κλιματικής αλλαγής διαχέονται σε όλους τους βασικούς οικονομικούς τομείς, από την πρωτογενή παραγωγή, τον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, τις υποδομές, την ενέργεια, τον χρηματοπιστωτικό κλάδο και τα νοικοκυριά.
Το οικονομικό κόστος της κλιματικής αλλαγής εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας (σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα) και δύναται να περιορισθεί από τεχνολογικές εξελίξεις που θα οδηγήσουν σε περιορισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου αλλά και από την εφαρμογή δράσεων προσαρμογής που θα ενισχύσουν την ανθεκτικότητα της οικονομίας και της κοινωνίας.
Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι πολυάριθμες και εκτείνονται σε διάφορες διαστάσεις. Η υπερθέρμανση του πλανήτη επιδρά αρνητικά στη βιοποικιλότητα, στη διαθεσιμότητα των υδάτινων πόρων, καθώς και σε αλλαγές στις ζώνες βλάστησης του πρωτογενούς τομέα. Επιπλέον, περιορίζει σημαντικά τα επίπεδα υγρασίας σε δασικά και αγροτικά οικοσυστήματα αυξάνοντας σημαντικά τον κίνδυνο πυρκαγιών.
Τα ακραία καιρικά φαινόμενα (βροχοπτώσεις, πλημμύρες, ισχυροί άνεμοι και τυφώνες) περιορίζουν σημαντικά την οικονομική δραστηριότητα καθώς οδηγούν σε καταστροφή υποδομών και μονάδων παραγωγής, καταστροφές των οικοσυστημάτων καθώς και σε απώλεια ανθρώπινης ζωής.
Ειδικότερα στην ευρωπαϊκή οικονομία, στις επιπτώσεις συγκαταλέγεται η αισθητή μείωση της αγροτικής παραγωγής, ειδικότερα σε περιοχές της νότιας Ευρώπης.
Με την κλιματική αλλαγή να υπονομεύει την κοινωνική συνοχή, το περιβάλλον, αλλά και την οικονομία, οι δράσεις προσαρμογής θέτουν τους βασικούς πυλώνες προετοιμασίας για την μείωση των επιπτώσεων.
Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής διαχέονται μέσω των καταστροφών επιταχύνοντας τις διαταραχές και δημιουργώντας ολοένα και δυσκολότερες συνθήκες ανάκαμψης.
Η Ελλάδα βρίσκεται αρκετά χαμηλά στον δείκτη ετοιμότητας απέναντι στην κλιματική αλλαγή. Ο σχεδιασμός και η αποτελεσματική εφαρμογή δράσεων προσαρμογής παραμένουν αρκετά σημαντικά.
Επιπτώσεις στην Ευρώπη
Οι επιπτώσεις στην Ελλάδα εκτείνονται από τον πρωτογενή τομέα, στον τομέα της μεταποίησης, τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, αλλά και στα νοικοκυριά αυξάνονται, ενώ οι ζημιές από τις πλημμύρες στην ευρύτερη παράκτια ζώνη στην ΕΕ και στο Ηνωμένο Βασίλειο αναμένεται να ξεπεράσουν τα €250 δισεκ. ανά έτος το 2100. Το ίδιο έτος, εκτιμάται πώς ο πληθυσμός της ΕΕ που θα εκτεθεί ετησίως σε παράκτιες πλημμύρες θα αυξηθεί από 100 χιλ. σε 2,2 εκατ.
Δράσεις προσαρμογής ύψους άνω των 400 δισ. ευρώ μέχρι το 2100 στην Ελλάδα
Ειδικότερα, η Ελλάδα πλήττεται ήδη από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, ενώ η πίεση αναμένεται να είναι έντονη και στα επόμενα χρόνια. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος, οι δράσεις προσαρμογής και μετριασμού που θα ληφθούν σε εθνικό επίπεδο θα καθορίσουν το συνολικό κόστος των επιδράσεων της κλιματικής αλλαγής για την περίοδο έως το 2100, το οποίο κυμαίνεται μεταξύ €436 δισεκ. (σενάριο μετριασμού) έως και €701 δισεκ. (σενάριο μη δράσης – κακό σενάριο).
Επιπτώσεις από την αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας
Συνολικά, εάν η μέση παγκόσμια θερμοκρασία αυξανόταν σήμερα κατά 3-4°C σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, η ετήσια απώλεια ευημερίας στην ΕΕ θα ξεπερνούσε το 1,4-1,9% του ΑΕΠ. Το παραπάνω ενδέχεται να αποτελεί υποεκτίμηση καθώς λαμβάνει υπόψη ένα περιορισμένο σύνολο κλιματικών επιπτώσεων (π.χ. πλημμύρες ποταμών, παράκτιες πλημμύρες, επιπτώσεις στη γεωργία, ξηρασία, παροχή ενέργειας, θνησιμότητα από ακραίες θερμοκρασίες και ανεμοθύελλες).
Στην αντιμετώπιση της πολυδιάστατης πρόκλησης της κλιματικής αλλαγής είναι απαραίτητος ο σχεδιασμός και η εφαρμογή μέτρων περιορισμού του φαινομένου (μετριασμός της κλιματικής αλλαγής) αλλά και δράσεις που θα διευκολύνουν την προσαρμογή στις συνέπειες της αλλαγής του κλίματος (προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή). Οι παραπάνω διαστάσεις είναι σαφώς συνδεδεμένες: χωρίς δράσεις μετριασμού, το μέγεθος της κλιματικής αλλαγής θα είναι τόσο μεγάλο που η εφαρμογή μέτρων για την προσαρμογή θα είναι μη αποτελεσματική ή και μη εφικτή. Από την άλλη μεριά, η απουσία δράσεων προσαρμογής θα αυξήσει σημαντικά την έκθεση του παγκόσμιου πληθυσμού και των οικονομικών συστημάτων στον κλιματικό κίνδυνο με αποτέλεσμα σημαντικές απώλειες σε ανθρώπινο, φυσικό και οικονομικό κεφάλαιο.
